PW język polski kl 3 gimnazjum

Numer i temat lekcji

Środki dydaktyczne

Teksty i materiał ilustracyjny

Zagadnienia

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Liczba godzin

Odniesienia

do podstawy programowej

budowa podręcznika

lista lektur

1

Świat między wojnami

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 1

Blok: W dwudziestoleciu międzywojennym s. 8–11

– „Dlaczego dwudziestolecie międzywojenne?”

– „Filozoficzne podłoże epoki”

– „Od kiedy do kiedy?”

– „Świat kawiarni”

– „Psychologia

w literaturze”

– „Sztuka przestaje ukazywać rzeczywistość?”

– Józef Rapacki,

„W Ziemiańskiej”

– Salvador Dalí, „Trwałość pamięci”

– Wassily Kandinsky, „Przekątna”

– Pablo Picasso, „Trzej muzykanci”

– Ernst Ludwig Kirchner, „Pięć kobiet na ulicy”

i zjawiskach, które ukształtowały charakter międzywojnia

– przedstawia poglądy Oswalda Spenglera i Zygmunta Freuda

– wymienia główne cechy abstrakcjonizmu, kubizmu, surrealizmu, ekspresjonizmu

– wyjaśnia, czym charakteryzowała się architektura dwudziestolecia międzywojennego

– odszukuje we wskazanych źródłach informacje dotyczące rozwoju muzyki w latach 20. i 30. XX w.
i sporządza na ten temat notatkę
w formie mapy myśli

– wyraża opinię na temat poglądów myślicieli epoki i uzasadnia swoje zdanie

– omawia różnice w ukazywaniu świata przez ekspresjonistów, kubistów, abstrakcjonistów

i surrealistów

– charakteryzuje życie artystyczne epoki

– określa, w jaki sposób psychologia wpłynęła na literaturę międzywojnia

– odszukuje w różnych źródłach informacje o rozwoju muzyki

w latach 20. i 30. XX w. i sporządza na ten temat notatkę

2

I.1.2

I.2.1

II.1.1

II.1.2

II.2.11

II.3.1

II.4.1

III.1.1

III.2.11

Poezja skamandrytów

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 1

Blok: W dwudziestoleciu międzywojennym

s. 12

– opowiada, po czym można poznać, że ktoś jest szczęśliwy

– wyjaśnia symbolikę koloru zielonego

– wskazuje, do kogo zwraca się podmiot literacki i o czym opowiada

– określa nastrój utworu

– podaje, do jakiego rodzaju liryki, należy omawiany wiersz

– uzupełnia tabelę wyrazami z tekstu przywołującymi barwy i nazywa kolory

– wyszukuje w utworze metafory i wyjaśnia ich znaczenie

– tłumaczy, czym jest przerzutnia poetycka i jaką funkcję pełni ten środek stylistyczny w utworze

– wypisuje ze słownika frazeologicznego pięć frazeologizmów ze słowem zielony i wyjaśnia ich znaczenie

– opisuje kolorystykę i nastrój pory roku, która odzwierciedla jego typ osobowości

– przypomina, w których epokach literackich w utworach pojawiały się obrazy przyrody odzwierciedlające nastrój podmiotu literackiego

– uzasadnia, że utwór należy

do liryki bezpośredniej

– odszukuje w albumach malarstwa lub internecie reprodukcje obrazów, które oddają atmosferę radości poezji skamandrytów i wskazuje,

co łączy wybrane dzieła

1

I.1.2

II.1.2

II.2.2

II.2.4

II.2.6

II.3.1

II.3.2

III.1.1

III.2.11

Krytyczny obraz mieszczaństwa

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 1

Blok: W dwudziestoleciu międzywojennym

s. 13–14

– George Grosz,

„Szary dzień”

– określa, w jakich sytuacjach przedstawieni zostali bohaterowie wiersza

– wypisuje z utworu nazwy czynności, które wypełniają życie mieszczan

– przedstawia sposoby zdobywania przez bohaterów informacji o świecie

– wskazuje w utworze wyrazy potoczne i nazywa środek stylistyczny, który tworzą

– wyjaśnia, jaką rolę w tekście odgrywają powtórzenia

– podaje liczbę sylab w każdym wersie pierwszej strofy oraz zaznacza akcenty i nazywa ten rodzaj wiersza

– omawia metafory, za pomocą których scharakteryzowani zostali bohaterowie tekstu

– wskazuje fragmenty, w których ujawnia się podmiot literacki i określa jego nastawienie do postaci przedstawionych w utworze

– przedstawia na plakacie sposoby walki ze współczesnym konsumpcjonizmem

– krótko omawia postać Juliana Tuwima

– bierze udział w dyskusji, czy przekaz Juliana Tuwima jest wciąż aktualny

– podaje przykłady współczesnych utworów, filmów lub piosenek, które poruszają podobną tematykę

– omawia związki utworu Juliana Tuwima z obrazem George’a Grosza

– porównuje świat wartości bohaterów ukazanych w tekście z postawą dzisiejszych mieszkańców miast

2

I.1.2

I.1.7

II.1.2

II.2.2

II.2.4

II.4.1

II.4.3

III.1.1

III.2.11

O poezji kobiecej

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: W dwudziestoleciu międzywojennym

s. 16

Szkolny słownik terminów literackich

-Jasnorzewska, „Miłość”

-Jasnorzewskiej, miniatura poetycka, poezja miłosna, epigramat

– przypomina treść wybranej lektury, której tematem jest wielka miłość

– podaje rzeczowniki określające własne uczucia

– określa tematykę wiersza

– wyjaśnia, czego można się dowiedzieć o osobie mówiącej na podstawie utworu

– wskazuje wyrazy, które najlepiej oddają emocje zawarte w tekście

– określa, w jaki sposób podmiot literacki opisuje swoje uczucia

– wyjaśnia, co jest charakterystyczne dla języka, języka, którym posługuje się osoba mówiąca w wierszu

– nazywa rodzaje rymów

– odnajduje w słowniku wyjaśnienie pojęcia epigramat

– wyjaśnia sens ostatniej linijki

– gromadzi argumenty uzasadniające, że utwór jest epigramatem

– odszukuje w dostępnych źródłach wartościowe wiersze i sentencje o miłości oraz prezentuje materiał pozostałym osobom z klasy

– przygotowuje

na ten temat prezentację dotyczącą współczesnych filmów, piosenek i książek o miłości, wzbogaca ją fotografiami i nagraniami

1

I.1.2

I.2.3

II.1.2

II.2.4

II.2.5

II.2.6

II.3.1

II.4.1

II.4.2

II.4.3

Piszemy CV i życiorys

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Laboratorium języka,

CV i życiorys, s. 50−53

– redaguje CV zawierające podane informacje

– uzupełnia życiorys odpowiednimi informacjami na temat siebie lub wymyślonej osoby

– wyjaśnia, z jakiego powodu poeta napisał swój życiorys w sposób odbiegający od ustalonych zasad tworzenia tej formy wypowiedzi

1

I.1.2

I.3.1

III.1.1

III.1.2

III.1.4

III.1.7

III.2.1

III.2.2

Spotkanie z Awangardą Krakowską

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: W dwudziestoleciu międzywojennym s. 17

Słownik języka polskiego

– określa tematykę wiersza

– opisuje przestrzeń ukazaną

w tekście

– wskazuje środki stylistyczne, których poeta użył do opisu gmachów

– wymienia cechy wiersza wolnego

– redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat jednego

z wybranych cytatów

– wymienia cechy charakterystyczne zjawisk określanych jako awangarda

– tłumaczy, dlaczego poeta został nazwany wykrzyknikiem ulicy

– uzasadnia, że „Gmachy” to wiersz wolny

– opowiada o skojarzeniach, jakie wywołuje graficzne przedstawienie wiersza Juliana Przybosia

– zastanawia się nad rolą poety

1

I.1.2

I.2.3

II.1.1

II.1.2

II.2.4

II.2.6

III.1.1

Zjesieniałe zmrocze, czyli o neologizmach poetyckich

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: W dwudziestoleciu międzywojennym

s. 18

– opisuje swoje wrażenia po przeczytaniu wiersza

– wynotowuje wyrazy dotyczące postaci występujących w utworze

– wyjaśnia, co to jest neologizm poetycki

– charakteryzuje postać opisaną w utworze

– określa, jak wygląda świat, w którym żyje zjesieniałe zmrocze w wierszu

– wyjaśnia, co symbolizuje istota, która wszystko wokół tchnieniem zatruwa i gasi

– tłumaczy sens ostatniej zwrotki wiersza

– określa funkcję neologizmów

w utworze

– układa swoje neologizmy i wyjaśnia, w jaki sposób zostały utworzone i co oznaczają

– wykonuje ilustrację do wiersza techniką kolażu

1

I.1.2

II.1.1

II.1.2

II.2.4

II.2.6

II.3.1

I.3.3

III.1.1

Przyjaźń – uczucie, o które warto zabiegać

kształcenia literackiego i kulturowego

Rozdział 1

Blok: W dwudziestoleciu międzywojennym s. 19−21

– szuka w internecie sentencji dotyczących przyjaźni

– wymienia główne wyróżniki powieści i opowiadań psychologicznych

– zapisuje w punktach kolejne etapy znajomości chłopców

– wskazuje fragmenty, w których zostały opisane przeżycia chłopca

– określa, w jaki sposób zostały przedstawione odczucia bohatera

– charakteryzuje Karola, biorąc pod uwagę jego przemianę wewnętrzną

– wskazuje cechy charakteru Stefana

– opowiada o planach i dążeniach Stefana

– ocenia Stefana

– porównuje sposób mówienia obu postaci

– przedstawia swoje rozumienie podanych słów

– wypowiada się na temat znaczeniu przyjaźni w życiu

– bierze udział w dyskusji o przyjaźni

– redaguje opowiadanie o ważnym wydarzeniu związanym z bliską osobą, opisując swoje zachowanie, myśli i uczucia

– uzasadnia, że utwór Marii Dąbrowskiej jest powieścią psychologiczną

– rozważa, czy możliwa jest przyjaźń między osobami z różnych środowisk i podaje cztery argumenty na poparcie swojego zdania

– aktywnie uczestniczy w dyskusji o przyjaźni, bierze pod uwagę różne aspekty

2

I.1.2

II.1.2

II.2.1

II.2.6

II.4.2

III.1.1

III.1.4

Wariacje na temat jazzu

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Co zostało z tamtych lat…

s. 22–23

– Tadeusz Makowski, „Jazz”

– omawia, w jaki sposób został przedstawiony trębacz na plakacie Waldemara Świerzego

– opowiada o kompozycji obrazu i plakatu

– opisuje sposób prowadzenia linii oraz kolorystykę obu dzieł

– słucha kompozycji dwóch utworów jazzowych: starszego oraz współczesnego

– określa, w jaki sposób artyści oddali specyfikę jazzu i atmosferę towarzyszącą słuchaniu muzyki

– wyjaśnia, jaki wpływ na formę dzieł ma technika ich wykonania

– wskazuje podobieństwa i różnice pomiędzy wysłuchanymi utworami oraz opisuje własne wrażenia

1

I.1.1

I.2.1

II.1.1

II.1.2

II.2.11

II.3.1

III.1.1

Między wzorcową a użytkową normą językową

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok:

Laboratorium języka

s. 54–56

w których należy wypowiadać się zgodnie z normą wzorcową

– wybiera odpowiednie wyrazy tak, aby wypowiedzi postaci były zgodne z normą wzorcową

– określa, czy dana forma mieści się w normie wzorcowej, czy należy do form potocznych lub błędnych

– korzysta ze słownika poprawnej polszczyzny

– z podanych słów tworzy poprawne związki frazeologiczne

– zapoznaje się z hasłami słownikowymi i wyjaśnia,

co oznaczają użyte kwalifikatory

wymienia tytuły innych słowników pomocnych w takiej sytuacji

– wyszukuje w internecie informacje

o co najmniej dwóch publikacjach

innych niż słowniki, zawierających

wiedzę o poprawnej pisowni

w języku polskim

1

I.1.2

I.2.1

I.2.3

I.3.3

III.2.1

III.2.4

Miłość i śmierć –dwie siostry

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Co zostało z tamtych lat…

s. 25

Słownik symboli

– Edward Munch, „Taniec życia”

– wyjaśnia, w jaki sposób wiersz Mirosława Kuźniaka nawiązuje do utworu Jana Lechonia „Pytasz, co w moim życiu z wszystkich rzeczą główną…”?

– wymienia elementy składające się na obraz poetycki

– tłumaczy, kim są dwie siostrzyce

– opisuje nastrój wiersza

– uzasadnia, że utwór został zbudowany na zasadzie kontrastu

– wskazuje wers zawierający przesłanie utworu

– wskazuje, które elementy na obrazie Edwarda Muncha mają znaczenie przenośne

– opisuje obraz Edwarda Muncha

1

I.1.2

I.2.1

I.2.3

II.1.1

II.1.2

II.2.4

II.3.1

II.4.2

III.1.1

III.1.2

III.1.4

Gdy miłość wypełnia człowieka

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Co zostało z tamtych lat…

s. 26

„Jestem napełniona miłością”

– układa trzy porównania z wyrażeniem człowiek napełniony miłością

– wymienia tytuły utworów Anny Świrszczyńskiej

– określa, kim jest podmiot literacki w wierszu

– wypowiada się na temat skojarzeń i obrazów, jakie wywołuje lektura utworu

– opisuje, jakimi środkami stylistycznymi został wyrażony stan emocjonalny osoby mówiącej

– wyraża swój sąd na temat, czy prostota i oszczędna forma utworu pomagają czy utrudniają w jego odbiorze

– tłumaczy, jak rozumie wyrażenie wielkie życie

– wyjaśnia znaczenie ostatniego wersu utworu

– zapisuje w zeszycie, jakie pytania warto byłoby zadać osobie, której życie można nazwać wielkim

– aktywnie bierze udział w dyskusji na temat „O miłości na smutno i na wesoło”

1

I.1.2

I.1.6

II.1.1

II.1.2

II.2.2

II.2.5

II.3.1

II.3.2

II.4.2

III.1.1

III.1.5

III.2.3

Zrozumieć surrealizm…

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Co zostało z tamtych lat…

s. 27–29

– gromadzi informacje o głównym bohaterze

– określa cel podróży Amadeusza

– uzupełnia schemat dotyczący podróży głównego bohatera

– dzieli elementy świata przedstawionego na realistyczne

i nierealistyczne

– wskazuje zabawne fragmenty tekstu

– określa, jakimi prawami rządzi się opisana w utworze rzeczywistość

– przedstawia najważniejsze założenia surrealizmu

– opowiada swój najciekawszy sen

1

I.1.2

II.1.2

II.2.1

III.1.1

Jakie tajemnice skrywa rodzinny dom?

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Motyw domu i bezdomności

s. 30–31

– wskazuje fragmenty świadczące o tym, kim jest narrator i do kogo się zwraca

– nazywa uczucia Matyldy

– określa, czego można dowiedzieć się o babce Aleksandrze z jej pamiętnika

– charakteryzuje za pomocą przymiotników atmosferę panującą

w Zawrociu

– określa, co, według autorki, czuła babcia przed śmiercią

– wyjaśnia, czy poprzedni mieszkańcy domu byli szczęśliwi

– nadaje fragmentom tekstu tytuły

1

I.1.2

II.1.2

II.2.3

II.2.7

II.4.2

II.4.3

III.1.5

Pielęgnujmy tradycje rodzinne!

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Motyw domu i bezdomności

s. 32–33

– określa, w ilu miejscach mieszkał w dzieciństwie ksiądz Jan Twardowski i które z nich uznał za swój dom

– wymienia postacie i zdarzenia, które autor wspomina po latach

– tłumaczy, w jaki sposób wydarzenia historyczne wpłynęły na atmosferę w domu rodzinnym poety

– wyjaśnia, co dla poety oznacza wyrażenie typowy dom

– wyjaśnia, dlaczego dom rodzinny widać, choć go nie ma

– wyjaśnia, czy fragmenty autobiografii poety przynoszą odpowiedź na pytanie postawione w motcie tekstu

– interpretuje tytuł tekstu

– wymienia tradycje pielęgnowane

w domu rodzinnym autora wspomnień

1

I.1.2

I.2.1

II.1.2

II.2.5

II.3.2

II.4.2

II.4.3

III.1.1

III.1.3

Bezdomność – cichy problem

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Motyw domu i bezdomności

s. 34–35

Nagranie piosenki Roberta Kasprzyckiego „Niebo do wynajęcia”

z wyrazem szczęście i nieszczęście, streszczenie

– bierze udział w rozmowie o docenianiu podstawowych dóbr i wygód materialnych

– wymienia nieszczęścia,

które spotkały rodzinę bohatera i określa, w jaki sposób wpłynęły one

na postrzeganie świata przez chłopca

– podaje swoje rozumienie opinii psychologa na temat bohatera

– nazywa emocje towarzyszące chłopcu od chwili tragicznego wydarzenia

– wybiera rzeczowniki najlepiej określające Radka

– redaguje krótką charakterystykę postaci Radka

– odszukuje w tekście fragmenty, w których zostały opisane różne reakcje ludzi na nieszczęście innych

– wypisuje z utworu zwroty

i wyrażenia potoczne oraz określa ich funkcje

– wyjaśnia znaczenie wypowiedzi chłopca

– wskazuje związki frazeologiczne odpowiadające sytuacji przedstawionej w tekście

– redaguje streszczenie omawianego fragmentu

– rozwija podaną myśl

2

I.1.1

I.1.2

II.1.2

II.2.1

II.4.3

III.1.1

III.1.4

III.2.4

Najmniejsze cząstki wyrazu – głoski i litery

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Laboratorium języka

s. 57

− omawia podział głosek

− wskazuje głoski, którymi różnią się podane pary wyrazów i klasyfikuje te głoski ze względu na dźwięczność, twardość, nosowość

– wyjaśnia, dlaczego ciche, niewyraźne wymawianie słów może spowodować nieporozumienia między rozmówcami

– przedstawia w dialogu sytuację, w której niestaranna wymowa doprowadziła do nieporozumienia

– podaje przykłady imion rozpoczynających się od wskazanej głoski

1

III.1.7

O zjawiskach fonetycznych

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Laboratorium języka

s. 58–59

– wyjaśnia, czym różni się wymowa słów: kod i grzyb w podanych zdaniach

– wskazuje w podanym tekście wyrazy, których wymowa różni się od pisowni

1

I.1.2

Reżyser teatralny a filmowy

kształcenia literackiego i kulturowego

Rozdział 1

Blok: Teatr a film

s. 40–41

– przytacza opinię reżysera na temat aktorów filmowych i teatralnych

– wymienia różnice między filmem

a teatrem

– opisuje relację reżyser – aktor

w teatrze i filmie

– przedstawia pogląd Andrzeja Wajdy na rolę reżysera teatralnego

– uzasadnia, podając dwa argumenty, kto ma trudniejsze zadanie do wykonania: reżyser teatralny czy filmowy

– wyjaśnia, na czym polega naturalność kina i sztuczność teatru

– odszukuje w tekście odpowiedzi na pytanie zawarte w tytule

– przedstawia swoje zdanie w kwestii: teatr jest sztuką formy, a kino żyje imitacją życia

1

I.1.1

I.1.2

II.1.2

II.2.11

II.3.1

III.2.11

O wyższości teatru

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Teatr a film

s. 42–43

– tworzy listę portali internetowych poświęconych kinu i teatrowi

– opisuje swoje wrażenia po lekturze artykułu

– opowiada, jak autor ukazuje zwyczaj chodzenia do kina oraz uczęszczania do teatru

– wyjaśnia, do jakich wniosków dochodzi Rafał Siemko, porównując kino i teatr

– przedstawia swoje stanowisko w kwestii poruszonej przez autora artykułu i formułuje argumenty na poparcie swojego stanowiska

– wynotowuje wady i zalety kina oraz teatru wspomniane w artykule

– określa, czym – według Rafała Siemki – teatr konkuruje z filmem

– omawia język artykułu

– zastępuje określenia potoczne występujące w tekście neutralnymi synonimami i tłumaczy, jak ta zmiana wpłynęła na wymowę artykułu

– pisze list do autora artykułu, w którym udowadnia, że kino jest wartościową dziedziną sztuki

1

I.1.1

I.1.2

I.1.9

I.1.10

III.1.2

III.1.5

Z akcentem na…

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Laboratorium języka

s. 60–63

– „Błędy fonetyczne”

– podaje zasady akcentowania w języku polskim

– wskazuje wyrazy, w których akcent pada na 3. lub 4. sylabę od końca

– przekształca zdania z czasownikami z cząstkami: bym, by, byśmy i poprawnie akcentuje te wyrazy

– wskazuje w liczebnikach sylaby akcentowane

– wypowiada podane zdanie z różną intonacją w zależności od intencji

– pisze apel, w którym używa czasowników w trybie przypuszczającym

– określa, jakie tempo czytania i sposób intonacji są najbardziej odpowiednie dla charakteru danej wypowiedzi

– wyjaśnia, jakie są najczęstsze błędy fonetyczne i jak ich unikać

– wskazuje w tekście słowa, których wymowa może sprawiać trudność

– korzysta ze słownika poprawnej polszczyzny

– wskazuje nawiasy, w których zapisano poprawną wymowę podanych wyrazów

– wskazuje w wyrazach sylaby akcentowane

1

I.1.1

I.1.2

III.1.1

III.1.2

III.1.7

III.1.9 (szkoła podstawowa klasy IV–VI)

Powtórzenie wiadomości z nauki o języku

+ spr

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

s. 64–66

– „Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności”

– formy wypowiedzi: CV, życiorys

– redaguje CV wymyślonej osoby

– podaje pięć argumentów uzasadniających, dlaczego należy przestrzegać normy językowej

– tworzy zgodnie z normą wzorcową formy podanych wyrazów

– rozpoznaje w wyrazach upodobnienia fonetyczne i określa ich kierunek

– odczytuje podane wyrazy, poprawnie je akcentując

– stosuje odpowiednią intonację w zdaniu

o trudnej wymowie

2

I.1.1

I.1.2

III.1.1

III.1.2

III.2.1

III.1.9 (szkoła podstawowa klasy IV–VI)

Pamiątki przeszłości – dwudziestolecie międzywojenne

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

s. 46–47

i wydarzenia związane

z międzywojniem

i wydarzenia międzywojnia

– w kilku zdaniach prezentuje sylwetkę Coco Chanel

– określa rolę dekretu przyznającego prawa wyborcze kobietom

– gromadzi informacje o Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów

– wypowiada się na temat znaczenia nagrody amerykańskiej Akademii Filmowej – Oscara

1

I.1.2

I.2.1

III.1.1

Powtórzenie wiadomości literackich

+ spr

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

s. 48–49

– „Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności”

– środki stylistyczne: przerzutnika poetycka, prozaizm, neologizm poetycki

– filozofia: Oswald Spengler, Henri Bergson

– słowa klucze: psychologia, skamandryci, kryzys gospodarczy, awangarda, rozwój kinematografii, emancypacja kobiet, muzyka jazzowa, świat kawiarni i kabaretów, totalitaryzm

– sztuka:

abstrakcjonizm, Bauhaus, kubizm, surrealizm, ekspresjonizm

– liryka: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska „Miłość”, Anna Świrszczyńska „Jestem napełniona miłością”, Jan Lechoń „Pytasz, co w moim życiu z wszystkich rzeczą główną…’, Mirosław Kuźniak „Lechoń”, Bolesław Leśmian „*** [„Wyszło z boru ślepawe, zjesieniałe zmrocze”], wiersz wolny Julian Przyboś „Gmachy”, wiersz sylabiczny Julian Tuwim „Mieszkańcy”, Andrzej Bursa „Uwaga dramat”

– epika: Maria Dąbrowska „Przyjaźń”

– czyta ze zrozumieniem tekst o charakterze nieliterackim

– pisze wypracowanie na jeden z podanych tematów

1

I.1.1

I.1.2

II.2.1

II.2.10

II.2.11

II.3.1

II.4.2

III.1.1

III.1.2

III.1.5

Literatura i sztuka czasów pogardy

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Czasy wojny i okupacji

s. 66–69

– „Epoka pieców i krematoriów”

– „Od kiedy do kiedy?”

– „Za murami getta”

– „Życie Polaków pod okupacją”

– „Historia a literatura”

–„Sztuka w czasach pogardy”

– „Teatry i kabarety”

– określa daty graniczne epoki

– opowiada, w jaki sposób Polskie Państwo Podziemne walczyło z okupantem

– przedstawia, jak rozwijała kultura i sztuka w gettach

– charakteryzuje życie Polaków pod okupacją

– omawia problematykę dzieł powstających w czasie II wojny światowej

1

I.1.2

II.2.11

II.3.2

II.4.1

II.4.2

II.4.3

III.1.1

III.2.4

Walka w obronie ojczyzny

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Czasy wojny i okupacji

s. 70

– wyjaśnia, kim jest podmiot literacki oraz w czyim imieniu i do kogo się zwraca

– cytuje odpowiednie fragmenty utworu

– odnajduje w wierszu metafory i wyjaśnia, jak je rozumiesz

– wskazuje w tekście powtórzenia i określ ich funkcję

– nazywa na podstawie wiersza nastroje panujące wśród Polaków na początku wojny i określa, jakie były ich nadzieje

– podaje, do jakich skojarzeń swojego pokolenia odwołuje się poeta, gdy pisze o matce i męce

– uzasadnia związek zamieszczonego zdjęcia z wierszem Andrzeja Trzebińskiego

– określa, w jakich epokach szczególną rolę odgrywała poezja patriotyczna i do jakich wydarzeń nawiązywała

1

I.1.1

I.1.2

I.2.3

II.2.1

II.2.2

II.2.4

II.4.1

III.1.5

Pamiętajmy o tych, co oddali życie za ojczyznę

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Czasy wojny i okupacji

s. 71

Film Andrzeja Wajdy „Katyń”

– prezentuje krótką wypowiedź na temat wydarzeń w Katyniu podczas II wojny światowej

– określa tematykę wiersza

– wskazuje metafory zawarte

w utworze

– wyjaśnia, dlaczego podane wyrazy zostały zapisane wielką literą

– opisuje nastrój wiersza

– analizuje budowę zwrotek

i odnajduje miejsce, w którym została zaburzona regularność konstrukcji utworu

w Katyniu podczas II wojny światowej

– omawia sens metafor użytych przez poetkę

– wymienia środki stylistyczne, które budują nastrój w utworze

– określa związek między zaburzeniem regularności budowy wiersza a ideą utworu

– wskazuje środki, które zastosował Andrzej Wajda w filmie „Katyń”, aby nakłonić widza do refleksji nad historią

1

I.1.1

I.1.2

I.2.1

II.1.1

II.1.2

II.2.4

II.2.5

II.3.1

II.3.2

Arkady Fiedler „Dywizjon 303”

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Czasy wojny i okupacji

s. 72

– podaje pełną nazwę dywizjonu opisanego przez Arkadego Fiedlera i wyjaśnia, do jakich tradycji ona nawiązuje

– wskazuje, kto początkowo dowodził Dywizjonem 303 i jaką miał opinię na temat polskich żołnierzy

– wymienia polskich dowódców jednostki

– określa, kto jest bohaterem utworu

– wyjaśnia, jakie warunki musieli spełniać kandydaci na pilotów myśliwców i podaje cechy wymienione w utworze

– wskazuje, kogo autor opisuje jako szare korzenie bujnych kwiatów

– tłumaczy, w jaki sposób Arkady Fiedler nazywa polskie i niemieckie samoloty i określa, jaką rolę odgrywają w utworze te sformułowania

– określa stosunek narratora do relacjonowanych wydarzeń i wyjaśnia, jakie środki językowe na to wskazują

– redaguje plan wydarzeń ukazanych w „Dywizjonie 303”

– podaje datę decydującej bitwy o Anglię i przedstawia w punktach jej przebieg

– wskazuje, do jakich gatunków literackich nawiązuje utwór Arkadego Fiedlera i uzasadnia swoją odpowiedź

– pisze wypracowanie na temat: „Rola bitwy o Anglię w dziejach Europy”

– przygotowuje plakat przedstawiający dokonania lotników Dywizjonu 303 i ilustruje go materiałami odszukanymi w dostępnych źródłach

4

I.1.1

I.1.2

I.2.1

II.1.1

II.2.2

II.2.1

II.2.3

II.2.6

II.3.1

II.3.2

II.4.1

II.4.2

III.1.1

III.1.2

III.1.5

III.1.8

Janusz Korczak – opiekun sierot

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Czasy wojny i okupacji

s. 73–74

– określa, o jakim wydarzeniu jest mowa w utworze

– wyjaśnia, w jaki sposób ujawnia się podmiot literacki i wskazuje w utworze odpowiednie miejsca

– nazywa uczucia osoby mówiącej

w wierszu i wyjaśnia, czym są one wywołane

– porównuje ukazany w tekście obraz wojennej Warszawy z wyglądem dzieci

– wskazuje w utworze fragmenty dotyczące Janusza Korczaka i formułuje ocenę tej postaci na podstawie tekstu

– wyjaśnia sens słów ostatniej zwrotki

– charakteryzuje język, jakim posługuje się poeta

– tłumaczy, czemu służy zastosowany styl wypowiedzi

– bierze aktywny udział w dyskusji na temat: Czy warto poświęcać się dla dobra innych ludzi?

– przygotowuje prezentację na temat: Artyści o wojnie

1

I.1.2

I.1.6

I.2.1

II.1.2

II.3.1

II.3.2

II.4.1

II.4.2

II.4.3

III.1.5

Aleksander Kamiński „Kamienie na szaniec”

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Czasy wojny i okupacji

s. 75

– „Kamienie na szaniec” w reż. Roberta Glińskiego

– wyjaśnia, co znaczy ostatni wers utworu

– podaje ramy czasowe, w których rozgrywają się wydarzenia opisane w powieści

– zaznacza na planie Warszawy miejsca, w których rozgrywa się akcja utworu Aleksandra Kamińskiego

– korzysta ze słownika wyrazów obcych i wyjaśnia, co oznaczają terminy sabotaż i dywersja

– używa słów sabotaż i dywersja w krótkiej notatce dotyczącej akcji utworu

– rozwija skrótowce: AK, SzSz, GS i omawia, czym zajmowały się poszczególne organizacje

– wyjaśnia, w jaki sposób rodziny, w których wychowywali się bohaterowie utworu, oraz szkoły, do których uczęszczali, wpłynęły na ukształtowanie się ich charakterów i postaw

– określa, do jakiej drużyny harcerskiej należeli Rudy, Alek i Zośka

– podaje przykłady umiejętności, które chłopcy zdobyli w harcerstwie

– charakteryzuje Rudego, Alka i Zośkę i podaje ich cechy wspólne i odmienne

– opowiedz, w jakich okolicznościach doszło do aresztowania Rudego

– pisze plan poszczególnych etapów akcji pod Arsenałem

– przedstawia, jakie mieli plany na przyszłość bohaterowie „Kamieni na szaniec”

– tłumaczy, dlaczego fragmenty opisujące śmierć Alka i Rudego oddziałują na emocje czytelników

– uzasadnia swoją odpowiedź na pytania: Czy narrator dobrze orientuje się w ukazywanych wydarzeniach? Czy jest w nie emocjonalnie zaangażowany?

Polacy walczyli z okupantami podczas II wojny światowej i tworzy notatkę na ten temat w formie mapy myśli

– wypowiada się na temat filmu „Kamienie na szaniec”

1

I.1.1

I.1.2

I.2.1

I.2.3

II.2.1

II.3.1

II.3.2

II.4.1

II.4.2

III.1.1

III.1.2

III.1.5

Tragizm pokolenia Kolumbów

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Czasy wojny i okupacji

s. 76–77

– Rafael Santi, „Święty Michał pokonuje szatana”

– określa, kim jest osoba mówiąca

w wierszu i do kogo się zwraca

– wskazuje dwa rodzaje miłości,

o których jest mowa w utworze

– określa, jakimi cechami odznaczał się średniowieczny rycerz i wskazuje, o których z nich jest mowa w trzeciej zwrotce tekstu

– wyjaśnia sens dwóch ostatnich wersów wiersza

– wymienia określenia, jakimi podmiot literacki opisuje ojczyznę

– uzasadnia, czy utwór „Dwie miłości” można uznać za monolog liryczny

– tłumaczy, przed jakimi problemami stanęli młodzi ludzie w czasie II wojny światowej, a z jakimi trudnościami obecnie spotykają się jego rówieśnicy

– krótko charakteryzuje postać Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

– wskazuje podobieństwa między obrazem Rafaela Santiego

a wierszem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

1

I.1.2

II.1.2

II.2.2

II.2.11

II.3.1

II.3.2

II.4.1

II.4.2

III.1.1

Malarska wizja czasów wojny i okupacji

kształcenia literackiego i kulturowego

Rozdział 2

Blok: Bolesne wspomnienia wciąż powracają, Dzieła sztuki pod lupą, s. 78–79

– Max Ernst, „Dzień i noc”

− wskazuje podobieństwa między obydwoma dziełami

− określa kolorystykę obu dzieł

− wymienia elementy realistyczne i fantastyczne tworzące kompozycję Zdzisława Beksińskiego

− omawia, co mogą symbolizować poszczególne obiekty widoczne na obrazach

− proponuje tytuł, który można by nadać dziełu Zdzisława Beksińskiego

– odszukuje w dostępnych źródłach wiadomości o obydwu twórcach

− określa, jakie związki mogą mieć obejrzane dzieła z literaturą wojny i okupacji

− określa, co mogą symbolizować jasne płaszczyzny w obrazie Maxa Ernsta

− wyjaśnia, w jaki sposób tonacja kolorystyczna wpływa na nastrój prac

− tłumaczy, w jaki sposób wpływa brak tytułu pracy polskiego malarza na odgadywanie znaczeń dzieła

− przedstawia w ciekawej formie graficznej najważniejsze wiadomości o obydwu twórcach.

1

I.2.1

II.2.11

II.3.1

III.1.1

III.1.4

Podanie i list motywacyjny

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Laboratorium języka

s. 110–113

– „List motywacyjny”

– tworzy podanie oraz list motywacyjny zgodnie ze wskazówkami

– dostosowuje styl wypowiedzenia do wypowiedzi

– formułuje argumenty, aby uzasadnić prośbę wyrażoną w podaniu

– przyporządkowuje argumenty, które mogłyby się znaleźć w listach motywacyjnych skierowanych do wymienionych adresatów

1

III.1.1

III.1.2

III.2.2

Jak ukoić ból?

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Bolesne wspomnienia wciąż powracają

s. 80

– Arnold Böcklin, „Wojna”

– Salvador Dalí, „Oblicze wojny”

– wyjaśnia znaczenie frazeologizmów z wyrazem serce

– określa, kim jest podmiot literacki

i jakie wyraża uczucia

– tłumaczy, dlaczego w tekście powtarza się wyrażenie jak dobrze

– proponuje sposoby ukojenia bólu związanego z dramatycznymi doświadczeniami

– tłumaczy, dlaczego czasowniki mogę, jestem zapisano wielką literą

– wyjaśnia, jakie skojarzenia ze słowami las, drzewo i serce mogą mieć ludzie, którzy przeżyli wojnę

– porównuje obraz Arnolda Böcklina „Wojna” z dziełem Salvadora Dalego „Oblicze wojny”

– dokonuje analizy i interpretacji porównywanych obrazów

1

I.1.2

I.2.1

II.1.2

II.2.2

II.2.4

II.2.11

II.3.1

II.3.2

III.1.1

III.2.4

Zachować godność ludzką w nieludzkich warunkach

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Bolesne wspomnienia wciąż powracają

s. 81–82

„Wspomnienia wojenne” (fragment)

– określa rodzaj narracji prowadzonej w tekście

– opowiada, jak autorka radziła sobie z więzienną rzeczywistością

– przedstawia sytuację, którą autorka tekstu opisuje słowami: przyszły chwile, w których przeklinałam własne uszy

– wskazuje fragmenty ukazujące, czym dla bohaterki była godność ludzka

– odszukuje fragmenty, z których wynika, jakie wartości cenili SS-mani, a jakie więźniowie

– gromadzi argumenty do dyskusji na podany temat

– ocenia wpływ narracji na odbiór opisywanych wydarzeń

– charakteryzuje styl wypowiedzi autorki

– ustala, czy bohaterkę tekstu można nazwać altruistką i uzasadnia swoją opinię

– zapisuje w zeszycie refleksje na temat wartości wyznawanych przez SS-manów i więźniów

2

I.1.2

I.2.1

II.1.2

II.2.3

II.3.2

II.4.1

II.4.2

II.4.3

III.1.1

III.1.5

Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Bolesne wspomnienia wciąż powracają

s. 83–86

– Aleksander Sochaczewski, „Pożegnanie Europy”

– określa czas i miejsce akcji utworu

– przedstawia warunki, w jakich odbywał się transport więźniów

– nazywa uczucia towarzyszące narratorowi podczas pierwszych dni pobytu w Rosji

– odszukuje fragment wyjaśniający przyczynę aresztowania rodziny Toczków

– opisuje miejsce, do którego trafiły polskie rodziny po wywiezieniu

z kraju

– tłumaczy słowa bohatera: Zrozumiałem beznadziejność

położenia, uświadomiłem, co nas tu czeka, po co nas tu przywlekli

– przedstawia swoje zdanie w kwestii, czy wspólne nieszczęście zbliża ludzi do siebie i dodaje im sił, czy przeciwnie

– uzupełnia tabelę informacjami na temat zachowania radzieckich

strażników i polskich więźniów

– wyjaśnia na podstawie dostępnych źródeł, z jakimi faktami historycznymi mają związek wydarzenia ukazane przez narratora

– komentuje fragment wyjaśniający przyczynę aresztowania rodziny Toczków

– redaguje rozprawkę, w której uzasadnia słuszność słów Ernesta Hemingwaya: Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać, dbając

o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną

2

I.1.2

I.2.1

II.1.2

II.2.11

II.3.1

II.3.2

III.1.1

III.1.4

Miron Białoszewski „Pamiętnik z powstania warszawskiego”

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Bolesne wspomnienia wciąż powracają

s. 87

– omawia, w jaki sposób Miron Białoszewski opowiada o swoich przeżyciach wojennych

– opisuje na podstawie utworu oraz innych źródeł opowiedz, jakie warunki życia panowały w Warszawie podczas powstania

– wskazuje, w jaki sposób mieszkańcy Warszawy radzili sobie w wojennej rzeczywistości i podaje przykłady z utworu

– charakteryzuje trzech bohaterów tekstu

– układa plan wydarzeń opisanych w „Pamiętnik z powstania warszawskiego”

– określa, jakiego typu zdań jest w utworze najwięcej i jakie znaczenie dla wymowy tekstu ma długość i rodzaj wypowiedzeń wykorzystywanych przez Mirona Białoszewskiego

– uzasadnia, że dzieło Mirona Białoszewskiego jest pamiętnikiem

– określa, jakie możliwości zapewnia autorowi forma przekazu artystycznego jakim jest pamiętnik

– omawia na podstawie tekstu wpływ tragicznych przeżyć na więzi międzyludzkie

– odpowiada, czy i w jakim stopniu można utożsamić głównego bohatera z postacią autora oraz uzasadnia swoje zdanie

– opisuje jeden dzień ze swojego życia w formie pamiętnika

– pisze, jaki związek mogą mieć słowa Josifa Brodskiego: Człowiek ma w życiu dwa wyjścia: kształtować rzeczywistość lub poddać się jej z utworem Mirona Białoszewskiego

4

I.1.1

I.1.2

I.2.1

I.3.6

II.1.1

II.1.2

II.2.1

II.2.3

II.2.6

II.2.7

II.3.1

II.3.2

II.4.1

II.4.2

III.1.1

III.1.2

III.1.5

Tragiczne losy bohaterów opowiadania Idy Fink

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Bolesne wspomnienia wciąż powracają

s. 88–89

Film „Życie jest piękne” Roberto Benigniego

– Andrzej Wróblewski, „Rozstrzelanie II”

– wymienia tytuły utworów Idy Fink

– określa rodzaj narracji w utworze

– opowiada, jaki los spotkał opisanych w utworze mieszkańców miasteczka

– wyjaśnia, dlaczego młody mężczyzna opuścił kryjówkę

– przedstawia swoją opinię na temat tego, czy w trudnych chwilach lepiej przebywać w samotności, czy z bliskimi osobami

– wyjaśnia, dlaczego o prozie Idy Fink mówi się, że o sprawach okropnych się nie krzyczy, a mówi szeptem

– wyjaśnia funkcję zastosowanej narracji

– uzasadnia trafność umieszczenia obrazu Andrzeja Wróblewskiego „Rozstrzelanie II” przy tekście Idy Fink

– opowiada, w jaki sposób został przedstawiony Holokaust w filmie „Życie jest piękne”

– rozważa, czy przeżycia wojenne mogą być tematem komedii

1

I.1.1

I.1.2

II.1.2

II.2.3

II.2.11

II.3.2

II.4.2

III.1.1

Zwyczajni – niezwyczajni

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Bohaterowie dnia codziennego

s. 90–91

– wymienia postacie z tekstu i określa, które zasługują na miano bohatera

– wyjaśnia, za co autor cenił

i podziwiał Zosię oraz jej męża

– opisuje atmosferę panującą

w domu górali

– wymienia wartości, według których było wychowane młode pokolenie opisane w utworze

– prezentuje własne rozumienie podanego stwierdzenia

– wyjaśnia, czy tekst Gustawa Holoubka mówi o bohaterach dnia codziennego

– krótko charakteryzuje postacie występujące w tekście

– tworzy listę osób, które zasługują na miano bohatera i uzasadnia swój wybór

– określa swój stosunek do wartości przekazywanych w rodzinie górali

– omawia, do czego nawiązuje zakończenie analizowanego fragmentu

1

I.1.2

II.1.2

II.4.2

II.4.3

III.1.1

III.1.2

III.1.4

III.2.11

Jak porozumiewać się kulturalnie?

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Laboratorium języka

s. 114–116

– podaje cechy etycznego i nieetycznego zachowania nadawcy i odbiorcy

– określa, jakie są przejawy agresji językowej

– układa dialog zgodny z zasadami etyki językowej

– wyjaśnia, dlaczego wypowiedzi postaci ukazanych na ilustracjach nie spełniają podstawowych założeń etyki słowa

– przekształca wypowiedzi, aby były zgodne z etyką słowa

1

I.3.1

III.1.6

Czy każda chwila sprzyja bohaterstwu?

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Bohaterowie dnia codziennego

s. 91–92

– wymienia tytuły utworów Krystyny Siesickiej

– układa plan wydarzeń przedstawionych w tekście

– ustala, kim są bohaterowie utworu

i co ich łączy

– wskazuje narratora opowiadanej historii

– odpowiada, czym kierował się Łukasz, przyprowadzając do szkoły Stefanka

– redaguje charakterystykę Łukasza

– wyjaśnia sens wypowiedzi Justyny

– ocenia zachowanie chłopca

– wyjaśnia przytoczone słowa Władysława Broniewskiego

i określa, w jaki sposób wiążą się one z postacią Łukasza

1

I.1.2

I.3.5

II.1.2

II.2.1

II.2.3

II.4.2

II.4.3

III.1.1

III.1.4

Ważne gesty

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Bohaterowie dnia codziennego

s. 93–95

– wyjaśnia, jak rozumie tytułowe stwierdzenie, że cięcie […] przywraca człowiekowi godność

– odpowiada, od czego zaczął swą działalność filantropijną Adam Szulc

– przedstawia, jakie doświadczenia życiowe skłoniły bohatera tekstu do tego, by pomagać innym

– tłumaczy, co jest najważniejsze – zdaniem Adama Szulca – w zawodzie fryzjera i cytuje odpowiedni fragment jego wypowiedzi

– omawia, czego przede wszystkim uczy młodych fryzjerów bohater tekstu

– prezentuje, jaka jest opinia Adama Szulca o szkołach zawodowych i ustosunkowuje się do jego stwierdzenia

1

I.1.1

I.1.2

I.1.4

I.1.2

I.1.10

II.1.1

II.1.2

II.2.1

II.4.2

II.4.3

III.1.2

Historia pewnego schroniska

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Bohaterowie dnia codziennego

s. 96–97

– tłumaczy, dlaczego Robert Bienias postanowił założyć schronisko

dla zwierząt

– wymienia cechy charakteru, które pomogły bohaterowi w realizacji

zamierzonego celu

– przedstawia historię powstania schroniska w Uciechowie

– wyjaśnia, na czym polega wyjątkowość Ośrodka Pomocy

dla Zwierząt Porzuconych

– wyraża swoje zdanie na temat

projektu wirtualnej adopcji psów

– gromadzi informacje o najbliższym schronisku dla zwierząt

– prezentuje odpowiednie argumenty popierające projekt wirtualnej adopcji psów lub kontrargumenty

– przeprowadza wywiad

z pracownikiem schroniska dla zwierząt

1

I.1.2

I.1.10

I.2.1

II.1.2

II.4.3

III.1.1

Czy należymy do pokolenia pilota?

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Radio czy telewizja?

s. 98–99

– „Różne media, podobne zadania i cele”

– „Dziennikarze o swojej pracy”

w których towarzyszy nam radio

i telewizja

– omawia tematykę poruszaną przez dziennikarzy w podanych fragmentach artykułów

– charakteryzuje pracę w radiu i telewizji na podstawie przeczytanych tekstów

– prezentuje swoje stanowisko w sprawie stwierdzeń:

• Każdy reporter jest trochę jak żołnierz.

• Reporter radiowy jest trochę jak aktor teatralny.

1

I.1.2

II.2.11

II.4.3

III.1.1

Stworzeni do pracy w telewizji

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Radio czy telewizja?

s. 100–101

„Jak zostać zwierzem telewizyjnym?” (fragmenty)

– określa, czego oczekuje od telewizji i wymienia kilka przyczyn, dla których korzysta z tego medium

– wyjaśnia, na czym polega telewizyjna iluzja, o której wspomina Dorota Wellman

– przedstawia, jakie tajniki pracy w telewizji zdradza prezenterka

– tłumaczy, czym była akcja NR

– wybiera z podanych określeń te, które – jego zdaniem – najlepiej opisują język tekstu i uzasadnia swój wybór, przytaczając odpowiednie cytaty

– wymienia rodzaje programów telewizyjnych, o których wspomina autorka i uzupełnia tę listę o inne popularne programy emitowane w telewizji

– ustosunkowuje się do opinii Doroty Wellman, że telewizja powinna wypełniać misję i podaje kilka argumentów na poparcie swojego zdania

– wyjaśnia, jakiego rodzaju programy telewizyjne mają – zdaniem dziennikarki – największą oglądalność

– uczestniczy w klasowej debacie dotyczącej zalet i wad telewizji

– wyjaśnia, czym powinien kierować się świadomy odbiorca telewizji

1

I.1.1

I.1.2

I.1.4

I.1.10

II.1.2

II.2.1

III.1.6

III.1.7

Tworzenie i budowa wyrazów

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Laboratorium języka

s. 117–124

– „Temat buduje, formant modeluje”

– „Jaki formant, takie znaczenie”

– wyjaśnia znaczenie terminów związanych z budową i tworzeniem wyrazów oraz rodziną wyrazów oraz podaje odpowiednie przykłady

– uzupełnia zdania wyrazami utworzonymi od podanych słów

– wskazuje w tekście wyrazy pochodzące od utworzonych bezokoliczników

– tworzy wyrazy pochodne na podstawie ich opisu

– wskazuje podstawy słowotwórcze w rzeczownikach

– szuka w tekście rzeczowników niepodzielnych słowotwórczo

– poprawnie zapisuje wyrazy z kłopotliwymi przyrostkami

– wybiera wyraz, który różni się od pozostałych i uzasadnia swój wybór

– tworzy od czasowników nazwy wykonawców czynności i podkreśla w tych słowach formanty

– wymienia po dwa przykłady wyrazów należących do podanych kategorii

– podaje nazwy osób i innych elementów widocznych na obrazie, które należą do wymienionych grup znaczeniowych

– wyjaśnia, na czym polega humor żartu językowego i proponuje inny temat dowcipu opierający się na podanej zasadzie

2

I.1.1

I.1.2

I.3.9

Jeżeli nie radio, to co

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

Blok: Radio czy telewizja?

s. 104–105

„Nie wierzę w życie pozaradiowe”

– określa, co jest – jego zdaniem – najważniejsze w pracy prezentera radiowego

– opowiada, z którego medium korzysta częściej – z radia czy telewizji i tłumaczy, jakie są tego powody

– charakteryzuje zawód prezentera radiowego na podstawie tekstu i przedstawia swoje zdanie na temat tego, czy taka praca wydaje się ciekawa

– wypisuje z przeczytanego fragmentu cytaty ukazujące, jaką wartość ma dla Marka Niedźwieckiego praca w radiu

– określa, jaką osobą jest autor tekstu i czego się można o nim domyślić

– tłumaczy, do czego dziennikarz porównał pracę prezentera radiowego i ocenia trafność tego zestawienia

– wyjaśnia, jak rozumie słowa: radio jest lekarzem duszy, a czasem ostatnią deską ratunku

– wypowiada się na temat tego, co sprawia, że radio może fascynować i stać się nieodłącznym elementem życia

– tłumaczy, dlaczego radio nie zniknęło w czasach telewizji i internetu i co decyduje o jego wyjątkowości

– proponuje pomysły, których realizacja mogłaby sprawić, że radio stanie się atrakcyjne dla kolejnych pokoleń w świecie mediów elektronicznych

– wyjaśnia wyrażenie osobowość radiowa i ocenia, czy można tak nazwać autora tekstu

– podaje przykłady innych osób związanych z radiem lub telewizją, które zasługują na miano osobowości radiowej

– przeprowadza wśród znajomych i dorosłych ze swojego otoczenia ankietę dotyczącą częstotliwości korzystania z różnych mediów oraz na podstawie jej wyników tworzy ranking lub wykres słupkowy i formułuje wnioski

– uczestniczy w rozmowie o roli radia wśród nowoczesnych mediów

1

I.1.1

I.1.2

I.1.4

I.1.10

III.1.5

III.1.7

Wyrazy złożone

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 1

Blok: Laboratorium języka

s. 125–127

– odróżnia złożenia od zrostów

– tłumaczy, czym są zestawienia

– uzupełnia zdania rzeczownikami i przymiotnikami utworzonymi od podanych wyrażeń i zwrotów

– wskazuje w tekście wyrazy złożone i ich podstawy słowotwórcze

– wyszukuje w tekście dwuwyrazowe wyrażenia, które funkcjonują jako całości znaczeniowe

– tworzy wyrazy od podanych słów

– poprawnie zapisuje nazwy geograficzne i miejscowe będące zestawieniami

1

I.1.2

I.2.3.

I.3.9.

Powtórzenie wiadomości z nauki o języku

+ spr

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

s. 128–129

– „Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności”

– formy wypowiedzi: list motywacyjny, podanie

– redaguje podanie zgodnie z zamieszczonymi informacjami

– redaguje w punktach poradnik „Jak można przeciwdziałać agresji językowej?”

– podaje podstawy słowotwórcze wyrazów

– formuje definicję słowotwórczą wyrazu pochodnego

– tworzy rodziny wyrazów od słów: uczyć, ręka

– uzupełnia związki frazeologiczne wyrazami pochodnymi utworzonymi od podanych podstaw słowotwórczych

– wskazuje temat słowotwórczy i formant w wyrazach pochodnych

2

I.3.9

III.1.1

III.1.2

III.2.4

Pamiątki przeszłości – wojna i okupacja

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

s. 106–107

i wydarzenia z czasów II wojny światowej

– na podstawie zgromadzonych materiałów sporządza krótką notatkę na temat Miejsca Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau

– wyjaśnia, jaką zagadkę kryją Góry Sowie

i wydarzenia z czasów II wojny światowej

– ocenia przydatność nowoczesnych technologii

– przygotowuje prezentację multimedialną na temat Miejsca Pamięci i Muzeum Auschwitz-

-Birkenau

1

I.1.2

I.2.1

III.1.1

Powtórzenie wiadomości literackich i kulturowych

+ spr

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

s. 108−109

– „Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności”

– słowa klucze: getto, Katyń, pokolenie Kolumbów, obóz koncentracyjny (Karolina Lanckorońska „Wspomnienia wojenne”), Syberia (Edward Toczek „Wspomnienia syberyjskiego zesłańca”), powstanie warszawskie (pamiętnik, Miron Białoszewski „Pamiętnik z powstania warszawskiego”), Holokaust (Ida Fink „Skrawek czasu”)

– sztuka: obozowa, na emigracji, propagandowa (plakaty, karykatury Niemców i Rosjan)

– liryka: Krzysztof Kamil Baczyński „Dwie miłości”, Andrzej Trzebiński „Ojczyzna wzywa nas do boju”, Kazimiera Iłłakowiczówna „Kolęda katyńska”, Władysław Szlengel „Kartka z dziennika Akcji”

– epika: Arkady Fiedler „Dywizjon 303”

Aleksander Kamiński „Kamienie na szaniec”

– czyta ze zrozumieniem tekst o charakterze nieliterackim

– pisze wypracowanie na jeden z podanych tematów

1

I.1.1

I.1.2

II.2.1

II.2.10

II.2.11

II.3.1

II.4.2

III.1.1

III.1.2

III.1.5

III.1.7

Numer i temat lekcji

Środki dydaktyczne

Teksty i materiał ilustracyjny

Zagadnienia

Wymagania podstawowe

Uczeń:

Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń:

Liczba godzin

Odniesienia

do podstawy programowej

Oblicze współczesnego świata

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – świat

s. 130–133

– „Od kiedy do kiedy?”

– „Człowiek współczesny”

– „W poszukiwaniu mądrości”

– „Nowa sztuka”

– Andy Warhol, „Puszka zupy Campbell’s”

– Alexander Calder, „Mobile”

– wideoinstalacja Nam June Paika

– budowle postmodernistyczne

– określa daty graniczne epoki

– wyjaśnia, czym jest postmodernizm

– prezentuje w formie mapy myśli

główne kierunki współczesnej sztuki

– wykonuje kolaż przedstawiający człowieka XXI w.

– podaje wydarzenia łączące się

z datami granicznymi epoki

– przygotowuje ilustrowaną kronikę najważniejszych wydarzeń

od zakończenia II wojny światowej do dziś

1

I.1.2

I.2.1

II.2.11

III.1.1

III.2.11

Wybierać własną drogę

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – świat

s. 134–136

– opisuje sytuację ukazaną we fragmencie powieści

– wyjaśnia, dlaczego chłopak nie powiedział nauczycielowi tego, co naprawdę myślał

– wskazuje, co nie podobało się nastolatkowi w poprzedniej szkole

– przedstawia, jakimi cechami odznacza się główny bohater i określa, w czym przypomina innych buntowników znanych z literatury lub filmu

– wyjaśnia, dlaczego obaj rozmówcy nie mogli dojść do porozumienia i co ich dzieliło

– charakteryzuje język tekstu

– wyjaśnia, czym są różnice pokoleniowe i czy dorośli mogą – Twoim zdaniem – zrozumieć młodzież

– pisze rozprawkę, w której odnosi się do podanego aforyzmu

– zapoznaje się z fragmentem, w którym główna postać powieści, Holden, opisuje swoje marzenie i określa, co może symbolizować ta wizja i jej poszczególne elementy

1

I.1.1

I.1.2

II.1.1

II.1.2

II.3.3

II.4.2

III.1.1

III.1.2

III.1.5

Formatowanie i redakcja tekstu

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Laboratorium języka

s. 134–136

– „Zasady formatowania pracy szkolnej”

– „Korekta tekstu”

– proponuje rodzaj czcionki odpowiedni dla danej formy wypowiedzi

– omawia rodzaje czcionek i wyróżnień zastosowanych w zaprezentowanej reklamie

– wskazuje, w jakim celu stosuje się wyróżnienia

– określa, jaka forma graficzna została nadana zaprezentowanym tekstom i omawia różnice między nimi

– podaje, w jakim celu formatuje się teksty i jak można to robić

– wyjaśnia, na czym polega korekta tekstu

– formatuje własny tekst

– określa, jak powinien być sformatowany dany tekst

– wstawia w tekst spacje w odpowiednie miejsca

– wyjaśnia, w których zdaniach brakuje półpauzy

2

I.I.1

I.1.2

III.1.4

Z wizytą w nierealnym świecie

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – świat

s. 136–138

– wskazuje, które elementy fabuły odnoszą się do świata realnego

– określa sposób opowiadania narratora o rzeczywistości

– wskazuje w utworze wątki fantastyczne i tłumaczy, po co pisarz wprowadził je do powieści o tematyce wojennej

– redaguje notatkę encyklopedyczną o Tralfamadorczykach

– wypisuje z tekstu elementy o charakterze tragicznym i komicznym

– wyjaśnia na podstawie zgromadzonych wiadomości i treści Warto wiedzieć, na czym polega czarny humor

– odnajduje fragmenty tekstu, które się powtarzają

– wskazuje cytaty dostarczające informacji o osobie mówiącej

– określa, które zdania można uznać za komentarz narratora do przedstawianych wydarzeń

– nazywa typ narracji

– przedstawia, co sądzi o sytuacji porwania przez kosmitów, która rzekomo przytrafiła się bohaterowi i uzasadnia swoje zdanie

– pisze opowiadanie o spotkaniu z osobą, która przybyła do jego świata z przyszłości

– określa, jak autor wykorzystuje czarny humor do oceny rzeczywistości

– wyjaśnia, jaką funkcję pełnią powtarzające się fragmenty tekstu

– omawia funkcję narracji w utworze

– wypowiada się na temat tego, co zaskoczyło go w sposobie kreowania świata w przeczytanym tekście

– bierze udział w debacie, której mottem są słowa Alberta Einsteina

1

I.1.1

I.1.2

I.1.4

II.1.1

II.1.2

II.2.1

II.2.3

II.4.2

III.1.1

III.1.2

III.1.5

II.1.6

III.1.7

Antoine de Saint-Exupéry „Mały Książę”

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – świat

s. 139

– układa plan wydarzeń opisanych w „Małym Księciu”

– wyjaśnia, w jaki sposób zachowywała się Róża i przytacza charakteryzujące ją cytaty

– tłumaczy, dlaczego Mały Książę opuścił swoją planetę

– przedstawia, w jaki sposób zachowywały się osoby spotykane przez Małego Księcia na kolejnych planetach

– określa, jakie postawy i cechy ludzkie reprezentują poszczególne postacie

– opisuje wizytę Małego Księcia na Ziemi i wyjaśnia, czego bohater dowiedział się podczas pobytu na tej planecie

– podaje przykłady elementów realistycznych i fantastycznych zamieszczonych w utworze Antoine’a de Saint-Exupéry’ego

– odszukuje w „Małym Księciu” cytaty, które przekazują ponadczasowe prawdy o życiu

– wyjaśnia, jakie znaczenie dla interpretacji utworu ma wspomniany w opowieści rysunek przedstawiający słonia zjedzonego przez węża

– wykonuje dowolną techniką makietę planety B-612

– bierze udział w dyskusji na temat: „Mały Książę” – książka dla dzieci i młodzieży czy dla dorosłych?

4

I.1.1

I.1.2

II.1.1

II.1.2

II.2.1

II.2.3

II.3.1

II.4.2

III.1.2

III.1.5

III.1.6

III.1.7

Prasa a internet

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Prasa

a internet

s. 172–173

i internetowej”

– „Rola i aktywność odbiorcy”

– „Zasięg oddziaływania”

– „Jak czytać hiperteksty?”

– „Sytuacje komunikacyjne”

i internetowa, prenumerata

– określa, czy komentarze czytelników są wiarygodnym źródłem informacji

– ustala, czy lepiej jest zaprenumerować czasopismo poświęcone swojemu hobby,

czy czytać je w internecie

i uzasadnia swoją odpowiedź

– podaje trzy powody, dla których w dobie rozwoju internetu ludzie czytają tradycyjne gazety

dla których w dobie rozwoju internetu ludzie czytają tradycyjne gazety

1

I.1.2

II.1.2

II.4.3

III.1.1

III.1.8

Czy gazety są już historią?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Prasa

a internet

s. 174–176

– wymienia argumenty, którymi autor tekstu popiera tezę postawioną w tytule

– wyjaśnia, jakie elementy sprawiają, że artykuł z „Washington Post” jest – według Thomasa Baekdala – nieodpowiedni dla współczesnego czytelnika

– podaje trzy najważniejsze – dla siebie – źródła informacji o najnowszych i najważniejszych wydarzeniach

– wymienia formy wypowiedzi, w których ważne jest bezstronne przedstawianie faktów i obiektywny język

– wyjaśnia różnicę między mediami starego świata a nowoczesnymi środkami przekazu na podstawie zamieszczonego fragmentu

– przytacza z tekstu fragmenty, w których autor opisuje, czym powinien się charakteryzować współczesny dziennikarz

– zadaje pytanie starszym osobom ze swojego otoczenia np. rodzicom, dziadkom lub sąsiadom o trzy najnowsze i najważniejsze źródła informacji o wydarzeniach oraz omawia różnice, jakie dostrzega w odpowiedziach i określa, czym są one spowodowane

– odpowiada, czy zgadza się z opinią dziennikarza Marka Twaroga, odnoszącą się do tekstu Thomasa Baekdala i uzasadnia swoje zdanie

1

I.1.1

I.1.2

I.1.10

II.1.2

Nowe media

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Prasa

a internet

s. 176–177

– określa, jakim słowem można zastąpić wyraz content w pierwszym zdaniu tekstu

– tłumaczy, czym są cytowania, o których mowa w artykule

– wskazuje, na czym polega przewaga mediów społecznościowych nad tradycyjnymi

– podaje cel, w jakim dziennikarze korzystają z mediów społecznościowych

– wymienia zalety i wady tweetów

– charakteryzuje medium typu real time web i podaje przykład takiego medium, inny niż opisany w tekście

– wyjaśnia różnicę między serwisem społecznościowym a medium społecznościowym

– sporządza słowniczek najważniejszych terminów związanych z mediami społecznościowymi na podstawie przytoczonego tekstu i dostępnych źródeł

– wyjaśnia, jakie są – według niego – przyczyny popularności portali społecznościowych

1

I.1.1

I.1.2

I.1.4

I.1.10

I.2.1

I.2.2

I.2.3

II.2.1

W kręgu mody językowej

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Laboratorium języka

s. 191–193

– łączy wyrazy modne z ich synonimami oraz uzupełnia zdania

– odnajduje w wypowiedzi wyrazy modne będące synonimami podanych słów

– zastępuje utarte peryfrazy oryginalnymi omówieniami

– wskazuje wypowiedzi, w których szablonowe sformułowania nie są przejawem mody językowej, lecz ułatwiają skuteczną i kulturalną komunikację

– odnajduje wśród podanych wyrażeń szablony językowe

– znajduje w gazetach i czasopismach dziesięć przykładów modnych określeń i podaje do nich synonimy

– przekształca wypowiedzi tak, aby uniknąć modnych sformułowań

– omawia rodzaje szablonów językowych

– redaguje list oficjalny, wykorzystując podane schematy językowe, i dba o właściwy układ graficzny pisma

1

I.1.2

I.2.3

III.1.1

III.1.2

III.1.4

W skrócie

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Laboratorium języka

s. 194–195

– uzupełnia tekst brakującymi kropkami

– łączy nazwy z odpowiednimi skrótowcami

– dzieli skrótowce na odmienne

i nieodmienne

– tworzy skrótowce od poszczególnych nazw

– przyporządkowuje odpowiednim nazwom poszczególne skrótowce

– uzupełnia zdania brakującymi skrótowcami w poprawnej formie

– zapisuje słowa, które występują

w zdaniu w skróconej formie

– sprawdza w słowniku poprawność zapisu skrótów

– układa zdania z utworzonymi skrótowcami w podanej formie

– notuje pod tekstem skróty podkreślonych wyrazów i wyrażeń

– szuka w słowniku lub internecie nazw, od których utworzono wyrazy PIN i PESEL i wyjaśnia, dlaczego zapisuje się je w skróconej formie

1

I.1.1

I.1.2

I.2.2

Jak unikać błędów słowotwórczych?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Laboratorium języka

s. 196–197

– na podstawie słownika języka polskiego wyjaśnia znaczenie podanych formantów

– zapoznaje się z komentarzami dotyczącymi błędów, które można popełnić w wyróżnionych w tekście wyrazach

– wskazuje w każdej parze przedrostek, którego nie można połączyć z podanym wyrazem

– zapisuje w zeszycie formy utworzonych słów, którymi należałoby uzupełnić zamieszczone hasła reklamowe

1

I.1.2

I.2.1

I.2.3

I.3.9

III.1.8

Polska literatura

i sztuka po II wojnie światowej

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – Polska

s. 146–149

– „W poszukiwaniu mądrości”

– „Od kiedy do kiedy?”

– „Chronologia polskiej literatury współczesnej”

– „Sztuka”

– Jerzy Nowosielski, „Rzeźnia”

– Magdalena Abakanowicz, „Plecy”

– Zdzisław Beksiński, „AA80”

– Edward Dwurnik, „Przystanek autobusowy”

pop-art., postmodernizm, abakany

– wymienia najważniejsze etapy rozwoju dwudziestowiecznej literatury polskiej

– podaje zagadnienia, które znajdowały się w kręgu rozważań Leszka Kołakowskiego i księdza Józefa Tischnera

– odszukuje w dostępnych źródłach

przykłady polskiej architektury postmodernistycznej i wskazuje, które budowle podobają mu się najbardziej

1

I.1.2

I.2.1

II.2.11

II.3.1

II.4.1

III.1.1

III.2.11

Poeta jako strażnik pamięci narodowej

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – Polska

s. 150

– opisuje sytuację ukazaną w wierszu

– określa, jaka relacja łączy osobę mówiącą i pozostałe postacie z adresatem wiersza

– proponuje słowa, jakimi można określić osobę, która skrzywdziła

– odszukuje w wierszu fragmenty, w których ujawnia się podmiot literacki

– określa, kim jest osoba mówiąca

– wymienia zarzuty, jakie podmiot literacki stawia adresatowi utworu

– określa, przed czym ostrzega adresata podmiot literacki

– wskazuje w wierszu część opisową i część refleksyjną

– określa tematykę wyróżnionych części utworu

– odnajduje w utworze eufemizm i wyjaśnia, jakie sformułowanie zostało nim zastąpione

– omawia przesłanie wiersza

– tłumaczy, jakie zadanie stoi przed poetą, zgodnie z wymową utworu

– rozważa, czy przesłanie utworu ma charakter uniwersalny i uzasadnia swoje zdanie

– redaguje notatkę na temat pomnika Poległych Stoczniowców 1970 i uzasadnia związek pomnika ze słowami Czesława Miłosza

– zapoznaje się z wierszami Zbigniewa Herberta i wybiera te z nich, które mają – według niego – wymowę podobną do utworu Czesława Miłosza oraz uzasadnia swój wybór

1

I.1.2

I.1.6

I.2.1

II.1.2

II.2.2

II.2.5

II.3.1

II.3.2

II.4.2

III.1.1

Testament poetycki

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – Polska

s. 151–152

Marek Grechuta, „Ocalić od zapomnienia”

– omawia problematykę fragmentów pieśni i nadaje im tytuły

– wskazuje, kto jest podmiotem literackim w „Pieśni III”

i adresatem „Pieśni X”

– wypisuje z „Pieśni III” słownictwo dotyczące wspólnego życia z bliską osobą

– przedstawia zadania, jakie poeta wyznacza sobie i swojej poezji w „Pieśni X”

– uzasadnia, że cykl „Pieśni” jest poetyckim testamentem twórcy

– tłumaczy sens słów: Jesteśmy w pół drogi

– redaguje kilkuzdaniową wypowiedź o roli nadziei na przyszłość w życiu każdego człowieka

– analizuje budowę tekstów (rymy, rytm, sposób podziału na zwrotki)

– przygotowuje wybrany tekst na konkurs recytatorski „Pieśni” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego

– krótko charakteryzuje postać Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego

– ocenia sposób opisania uczucia przez poetę w „Pieśni III”

– wyjaśnia funkcje pytań

zastosowanych w „Pieśni III”

– podaje, do jakiego gatunku literackiego należą omawiane utwory i ocenia, czy tytuł cyklu jest odpowiedni

– omawia tematykę oraz nastrój trzech innych wybranych wierszy Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego

– wymienia współczesnych piosenkarzy wykorzystujących w swoim repertuarze utwory Gałczyńskiego i wyjaśnia przyczyny popularności tekstów tego poety

1

I.1.2

II.1.2

II.2.2

II.2.4

II.3.1

II.3.3

II.4.2

III.1.1

Która Nike jest nam bliższa?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – Polska

s. 153–154

„Słownik mitów

i tradycji kultury” Władysława Kopalińskiego

– „Nike z Samotraki”

– „Nike z Delos”

– określa temat wiersza

– podaje, czym różni się Nike

z utworu Zbigniewa Herberta od mitologicznego wyobrażenia tej bogini

– wskazuje, za pomocą jakiego koloru przedstawiony został krajobraz wojenny i podaje swoje skojarzenia z tą barwą

– opisuje w kilku zdaniach sytuację młodego żołnierza

– wyjaśnia, dlaczego bogini nie ostrzega młodzieńca

– wskazuje w wierszu odwołania do mitologii greckiej

– tłumaczy, w jaki sposób poeta wykorzystuje symbole mitologiczne

– omawia, jak brak rymów i znaków interpunkcyjnych oraz nierówna długość wersów i zwrotek wpływają na odbiór utworu

– uzasadnia, która z rzeźb lepiej oddaje wahanie, a która – pewność

1

I.1.2

I.2.1

II.1.2

II.2.4

II.2.11

II.3.1

III.1.1

Niebezpieczeństwa w sieci

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Prasa a internet

s. 178–181

– Hergé, „Przygody Tintina. Czarna Wyspa” (fragment)

– określa temat obu zaprezentowanych tekstów

– wylicza elementy strony internetowej budzące podejrzenia bohaterów utworu

– uczestniczy w dyskusji na temat: Jak powinni byli się zachować Gogel i przyjaciele, gdy odkryli nieuczciwych użytkowników sieci?

– wymienia elementy, dzięki którym artykuł zamieszczony

w komiksie przykuwa uwagę czytelnika

– wskazuje, co mają ze sobą wspólnego postacie występujące

w przeczytanych fragmentach

– na podstawie komiksu i posiadanej wiedzy omawia rolę prasy w życiu społecznym

– wyjaśnia, dlaczego obecnie bardzo popularne są śledztwa dziennikarskie

1

I.1.2

II.1.2

II.2.11

II.4.1

III.1.1

III.1.5

III.1.6

III.1.8

Nowe i stare słowa

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Laboratorium języka

s. 155–156

– wskazuje neologizmy występujące we fragmencie wiersza i wyjaśnia ich znaczenie

– wskazuje podstawy słowotwórcze wymienionych neologizmów

– układa z podanych słów wyrażenia, które niedawno były neologizmami frazeologicznymi i uzupełnia nimi zdania

– podaje współczesne znaczenia wymienionych archaizmów

1

I.1.1

I.1.2

I.3.3

Jaka jest nasza codzienność?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – Polska

s. 155–156

– określa, co jest tematem wiersza Wisławy Szymborskiej

– proponuje inny tytuł utworu i uzasadnij swój wybór

– wyjaśnia, w jaki sposób podmiot literacki ocenia współczesny świat

– wskazuje w utworze elementy, które reprezentują przeszłość

– interpretuje słowa: A my na piątym biegu / i – odpukać – zdrowi

– bierze udział w dyskusji, czy zgadza się z diagnozą zawartą w wierszu: A my na piątym biegu / i – odpukać – zdrowi i podaje argumenty na poparcie swojego zdania

– porównuje wiersz Wisławy Szymborskiej z fragmentem wypowiedzi filozofa Tadeusza Gadacza, wskazuje w obu tekstach sformułowania o podobnej wymowie i określa, jaka ocena współczesnej cywilizacji została w nich wyrażona

1

II.1.1

II.1.2

II.2.2

II.2.4

II.4.2

II.4.3

Co nam przyniesie przyszłość?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – Polska

s. 156–158

Słownik języka polskiego

– nazywa emocje bohatera tekstu po obudzeniu się w nowej, obcej rzeczywistości

– wypisuje z utworu neologizmy służące uwiarygodnieniu przedstawionych wydarzeń

– opowiada, w jaki sposób działały psychemikalia

– opisuje wizję przyszłości ukazaną przez Stanisława Lema

– tłumaczy, czym jest stylizacja

– udowadnia, że utwór „Kongres futurologiczny” to opowiadanie

fantastycznonaukowe

– pisze krótki tekst, w którym przedstawia swoją wizję przyszłości

– określa, jakich umiejętności wymaga praca futurologa

– wyjaśnia znaczenie neologizmów tam, gdzie jest to możliwe

– odszukuje w tekście środki artystyczne służące stylizacji

– wskazuje podobieństwa między rzeczywistością zaprezentowaną

w opowiadaniu Stanisława Lema

a światem współczesnym

1

I.1.2

I.2.3

I.3.3

II.1.2

II.2.4

II.2.8

II.3.1

III.1.1

Nie patrzeć w przyszłość

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Współczesność – Polska

s. 158–159

– charakteryzuje tematykę przeczytanego fragmentu

– odczytuje główną myśl tekstu i przytacza cytaty na poparcie swojej odpowiedzi

– wyjaśnia, gdzie przebywa bohaterka tekstu i w jakim celu mogła przybyć do tego miejsca

– wskazuje fragmenty mówiące o różnorodności i wielokulturowości poznawanej przez nią okolicy

– określa, w jakich miejscach Dominika poczuła się swojsko i dlaczego

– omawia, jak zachowuje się główna bohatera w nowym otoczeniu i co może być przyczyną jej postępowania

– określa, czy postępowanie bohaterki w nowym miejscu jest typowe dla turystów, czy raczej mieszkańców danego miejsca

– cytuje fragmenty mówiące o ojczyźnie i tęsknocie za nią i wyjaśnia, jak je rozumie

– bierze udział w dyskusji na temat różnych sposobów na szczęśliwe życie

– wyjaśnia, w jaki sposób przeczytany fragment nawiązuje do zjawiska emigracji i co o emigrantach mówi tekst Joanny Bator

1

I.1.1

I.1.2

II.1.1

II.1.2

II.2.1

II.2.2

II.3.1

II.4.2

Przyszłość bez wyboru

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Literatura popularna – źródło wartości czy rozrywki?

s. 160–162

Słownik języka polskiego lub encyklopedia

– wyjaśnia, czym charakteryzuje się społeczeństwo opisane w tekście oraz co ma zapewniać ludziom pokój i porządek

– opracowuje tabelę, w której zapisuje symbole, cechy i zawody przypisane do każdej z frakcji opisanej w tekście

– wyjaśnia, w jaki sposób słowa: przede wszystkim jesteśmy członkami frakcji, dopiero potem należymy do rodziny wpływają na życie społeczeństwa przedstawionego we fragmencie

– przedstawia, jaki obraz dorosłego życia staje przed oczyma bohaterki oraz jakiego wyboru dokonuje i jak to o niej świadczy

– ocenia, czy sytuacja ukazana we fragmencie stanowi potwierdzenie, czy też zaprzeczenie idei wygłoszonej przez jednego z bohaterów: Każdy człowiek ma prawo wybrać własną drogę przez świat i uzasadnia swoją odpowiedź

– określa, które z pojęć – utopia czy antyutopia – odnosi się do wizji świata ukazanej w tekście Roth i uzasadnia swoje zdanie

– przyporządkowuje, do jakiego gatunku literatury popularnej można zaliczyć powieść Veroniki Roth i wskazuje cechy tekstu, które to potwierdzają

– wciela się w członka jednej z frakcji opisanych w tekście i uzasadnia swój wybór

– podaje jako człowiek wybranej frakcji swoją propozycję rozwiązania jednego z problemów współczesnego świata

– przedstawia wnioski płynące z zestawienia informacji o frakcjach opisanych w tekście

– wyjaśnia, dlaczego lęk przed bezfrakcyjnością jest tak silny

– porównuje nastolatków opisanych w powieści ze swoimi rówieśnikami

– wyjaśnia, dlaczego poczucie przynależności do określonej grupy może być ważne w życiu

– tworzy prezentacje multimedialne lub plakaty dotyczące obrzędów przejścia w różnych kulturach

2

I.1.1

I.1.2

II.1.1

II.1.2

II.2.1

II.2.2

II.2.3

II.2.8

II.3.1

II.4.2

III.1.2

III.1.5

Słowo słowu nierówne

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Laboratorium języka

s. 200–203

Słownik wyrazów bliskoznacznych

antonimy, homonimy, wyrazy

wieloznaczne)”

– podaje wyrazy bliskoznaczne oraz przeciwstawne do wskazanych wyrazów

– przeredagowuje tekst, aby uniknąć powtórzeń

– przyporządkowuje przyrostki do podanych wyrazów, aby powstały antonimy

– uzupełnia wypowiedzi postaci synonimami podanych wyrazów modnych

– przyporządkowuje rzeczowniki do przymiotników, tworząc wyrażenia

– wyjaśnia podany żart językowy

– tworzy wskazane formy czasowników, a następnie uzasadnia, dlaczego każdy z otrzymanych wyrazów jest homonimem

– podpisuje ilustracje homonimami i układa zdania pokazujące różnice w znaczeniu

– podaje antonimy przymiotników oraz rzeczowniki, które łączą się z przymiotnikiem i jego antonimem

– przeredagowuje w zeszycie tekst, aby nie zmienił swojego sensu

2

I.1.1

I.1.2

I.3.2

II.2.3

II.2.4

Powtórzenie wiadomości z nauki o języku

+ spr

kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

Rozdział 2

s. 204–205

– „Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności”

– wymienia i charakteryzuje rodzaje czcionek

– określa, które elementy tekstu najczęściej wyróżnia się za pomocą: kursywy, boldu, wersalików, zmiany koloru czcionki lub tła

– określa zasady formatowania szkolnej pracy pisemnej, ogłoszenia, zaproszenia, instrukcji i przepisu

– wskazuje wyraz modny lub wyrażenie modne spośród podanych

– tworzy skrótowce od poszczególnych nazw

– używa właściwej formy czasownika w zdaniach, w których podmiotem jest skrótowiec

– zastępuje sformułowania eufemizmami

– wybiera właściwy formant

– przyporządkowuje archaizmy do ich współczesnych odpowiedników

2

I.1.1

I.1.2

III.1.1

III.1.2

III.2.1

Na tropie zabójcy

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Literatura popularna – źródło wartości czy rozrywki?

s. 163–165

„Strzały w Stonygates” (fragmenty)

– przytacza przynajmniej jedno nazwisko słynnego detektywa występującego w literaturze lub filmie i podaje charakterystyczne cechy oraz znaki rozpoznawcze tej postaci

– określa rodzaj narracji prowadzonej w tekście

– wyjaśnia, co o swojej rozmówczyni myślał inspektor Curry podczas spotkania w holu

– charakteryzuje pannę Marple, podkreślając cechy jej osobowości, które pozwoliły bohaterce rozwiązać zagadkę morderstwa

– zapisuje w punktach plan, jaki ułożył Lewis Serrocold, aby nie wykryto, że to on jest zabójcą

– wymienia zdolności, jakie powinien posiadać dobry detektyw

– opowiada, w jaki sposób panna Marple odkryła mordercę Christiana Gulbrandsena

– tłumaczy, jaką rolę

w przedsięwzięciu odegrał Edgar Lawson

– odszukuje w tekście trzy motywy typowe dla powieści kryminalnej

– sprawdza, czy odznacza się umiejętnościami detektywistycznymi

1

I.1.2

II.2.3

II.2.8

III.1.1

Co nas fascynuje

w powieściach grozy?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Literatura popularna – źródło wartości czy rozrywki?

s. 166–169

Słownik symboli

– kadr z filmu „Gabinet doktora Caligari” w reżyserii Roberta Wienego

– wymienia elementy, które w filmach lub książkach mogą budzić lęk

– wyjaśnia, kim jest bohater powieści i jak jego zawód może wpływać na sposób postrzegania świata

– opisuje, jak wyglądało życie Dominicka, gdy zaczął lunatykować

– określa, czym bohater próbował wytłumaczyć swój stan i o jakich cechach charakteru postaci to świadczy

– odnajduje w tekście informacje dotyczące uczuć mężczyzny

– charakteryzuje nastrój przeczytanych fragmentów

– na podstawie słownika symboli tłumaczy, jaką rolę odgrywa

w powieści księżyc

– wskazuje w utworze typowe cechy thrillera

– uczestniczy w dyskusji na temat: Czy ludzie lubią się bać?

– omawia, jak zmieniały się emocje bohatera wraz z rozwojem wydarzeń

– określa, dzięki czemu autor

uzyskał nastrój niepokoju w utworze

– wskazuje cechy thillera w tekście Koontza i przytoczonym fragmencie powieści Michelle Paver

– proponuje utwory muzyczne, które mogłyby posłużyć jako ścieżka dźwiękowa w filmie zawierającym sceny z przeczytanych tekstów

– bierze udział w inscenizacji fragmentu książki Deana Koontza lub Michelle Paver

– analizuje kadr z filmu grozy

1

I.1.2

I.2.1

II.1.1

II.2.8

III.1.1

III.1.5

Co to znaczy usychać z miłości?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

Blok: Literatura popularna – źródło wartości czy rozrywki?

s. 170–171

Słownik frazeologiczny

– określa tematykę utworu

– odszukuje we fragmencie wskazówki pozwalające ustalić miejsce i czas akcji powieści

– podaje imiona postaci z tekstu oraz krótko charakteryzuje wybrane osoby

– przytacza opinie bohaterów

o szesnastowiecznej historii miłosnej

– tłumaczy, jaką wartość stanowi miłość dla bohaterów opowiadania

– na podstawie słownika wyjaśnia znaczenie zwrotu usychać z miłości

– krótko charakteryzuje każdą

z postaci

– wymienia oznaki stanu, który można określić usychaniem z miłości

– podaje związki frazeologiczne mówiące o miłości i dzieli je na wyrażenia, zwroty i frazy

– gromadzi argumenty potwierdzające, że utwór Marty Fox można uznać za współczesną powieść obyczajową

– bierze aktywny udział w przygotowaniu inscenizacji wybranego fragmentu książki należącej do literatury młodzieżowej

1

I.1.2

I.2.3

II.1.2

II.2.8

II.2.10

II.4.2

II.4.3

III.1.1

III.2.4

Świadectwa współczesności – powtórzenie wiadomości

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

s. 182–183

– redaguje notatkę na temat rozwoju technologii informacyjnej

– podaje przykłady sztuki XX

i XXI w.

– układa wyjaśnienie haseł zapisanych w krzyżówce

i wydarzenia współczesności

– prezentuje charakterystyczne tendencje w sztuce XX i XXI w.

– wyjaśnia, do czego służą: drukarka 3D, dron, Google Glass, kindle, Oculus Rift

– znajduje informacje na temat wynalazków z ostatnich lat i podaje, jakie znaczenie mogą mieć one dla ludzi

1

I.1.2

I.2.2

II.2.11

III.1.1

III.1.4

III.2.11

Powtórzenie wiadomości literackich

+ spr

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 3

s. 184–185

– „Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności”

– środki stylistyczne: eufemizm, stylizacja

– filozofia: Leszek Kołakowski, filozofia dialogu (Matrin Buber, Józef Tischner), postmodernizm (Jean-François Lyotard, Jecques Derrida, Jean Baudrillard, Richard Rorty

– słowa klucze: kultura masowa, mass media, literatura popularna, konsumpcjonizm, globalizacja

– sztuka: Magdalena Abakanowicz, np. „Plecy”, pop-art (Roy Lichtenstein, Andy Warhol, „Puszka zupy Campbell’s”, rzeźba (ruchome kompozycje przestrzenne, Aleksander Calder „Mobile”), architektura postmodernistyczna, instalacje, wideo-art (Nam June Paik), Edward Dwurnik (np. „Przystanek autobusowy”), happening, Zdzisław Beksiński (np. „AA80”), Jerzy Nowosielski (np. „Rzeźnia”)

– literatura światowa: powieść kryminalna, Kurt Vonnegut „Rzeźnia numer pięć”, Doris Lessing „Mrowisko”, thriller, Jerome David Salinger „Buszujący w zbożu”, powieść fantastyczna, Isaac Bashevis Singer „Moc światła. Osiem opowieści chanukowych”, Antoine de Saint-Exupéry „Mały Książę”

– literatura polska: Joanna Bator „Chmurdalia”, Stanisław Lem „Kongres futurologiczny”, Czesław Miłosz „Który skrzywdziłeś”, Zbigniew Herbert „Nike która się waha”, Konstanty Ildefons Gałczyński „Pieśni”, Wisława Szymborska „Nieczytanie”

– czyta ze zrozumieniem tekst o charakterze nieliterackim

– pisze wypracowanie na jeden z podanych tematów

2

I.1.1

I.1.2

II.2.1

II.2.10

II.2.11

II.3.1

II.4.2

III.1.1

III.1.2

III.1.5

Trudna sztuka wyboru

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Wybory bohaterów literackich w dawnych epokach

s. 206–207

w dawnych epokach”

– wybiera z podanych utworów trzech innych bohaterów, którzy również dokonują wyborów,

i omawia podjęte przez nich decyzje

z problemami nurtującymi współczesnego człowieka i zapisuje swoje spostrzeżenia

1

I.1.2

II.4.1

II.4.2

II.4.3

III.1.1

III.2.11

Konsekwencje wyboru

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Wybory bohaterów literackich w dawnych epokach

s. 208

– wyjaśnia, dlaczego Bóg ukarał pierwszych ludzi

– określa, jakie były konsekwencje zakazanego czynu dla kobiety i mężczyzny i dlaczego były różne

– tłumaczy, czego symbolem jest w przypowieści nagość, a czego – wąż

– przedstawia swoją opinię na temat tego, czy kobieta i mężczyzna dokonali świadomego wyboru, czy też popełnili błąd powodowani ciekawością i uzasadnia swoją opinię

– omawia, jaki obraz ludzkiego losu i ludzkich cech wyłania się z fragmentu

– tłumaczy, dlaczego pierwsi ludzie zdecydowali się zaspokoić ciekawość zamiast zachować posłuszeństwo

– prezentuje swoje zdanie na temat tego, czy wiedza jest cenniejsza od przestrzegania zakazów

1

I.1.1

I.1.2

II.1.1

II.1.2

II.3.3

II.4.2

III.1.5

W niewoli miłości

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Wybory bohaterów literackich w dawnych epokach

s. 209–210

– Arnold Böcklin, „Odyseusz i Kalipso”

– przedstawia swoje zdanie na temat tego, czy uczucie może uczynić człowieka lepszym i szlachetniejszym i uzasadnia swoją odpowiedź

– opowiada o dylemacie, przed którym stanął Odyseusz

– wymienia korzyści i zagrożenia wynikające z każdego z możliwych wyborów stojących przed Odyseuszem

– ustala, czy Odyseusz faktycznie był na wyspie gościem i jak długo przebywał u nimfy Kalipso

– określa, o czym myśli i marzy bohater oraz jak to o nim świadczy i jakimi cechami charakteru się wykazuje

– tłumaczy, dlaczego nimfie Kalipso nie udało się zdobyć serca Odyseusza

– prezentuje swoją opinię na temat tego, czy do miłości można kogoś nakłonić

– opisuje opisz obraz Arnolda Böcklina i omawia jego związek z tekstem

1

I.1.1

I.1.2

II.1.1

II.1.2

II.3.1

II.4.2

Współczesne formy porozumiewania się

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Laboratorium języka

s. 252–255

– wyjaśnia, czym jest blog i jak się powinno go prowadzić

– określa, na czym polega specyfika SMS-a i czatu

– pisze krótki komentarz na temat wybranego internetowego dziennika znanej osoby

– wskazuje sformułowania, które mogłyby się znaleźć w e-mailu do wychowawczyni ze szkoły podstawowej dotyczącym spotkania klasowego

– redaguje SMS-a na wskazany temat

– pisze tekst e-maila będący odpowiedzią na podaną wiadomość

– przekształca wypowiedzi zamieszczone na czacie na język ogólny

– przyporządkowuje skróty internetowe do odpowiednich sformułowań

1

I.1.1

I.1.2

III.1.2

III.1.6

Grzecznie w internecie

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Laboratorium języka

s. 256–257

– wymienia zasady netykiety, które zostały złamane przez osoby wypowiadające się na forum i wskazuje odpowiednie fragmenty postów

– tworzy odpowiedź do wiadomości zamieszczonej na forum internetowym

1

I.1.1

I.1.2

III.1.6

III.1.7

Nowy gatunek – powieść w listach

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Wybory bohaterów literackich w dawnych epokach

s. 210–211

„Nowa Heloiza” (fragment)

w listach, list

– charakteryzuje obraz bohaterów wyłaniający się z listów

– wskazuje cytaty dotyczące postępowania Julii i Saint-Preux

– odszukuje fragmenty określające, jak miłość wpłynęła na zakochanych

– odpowiada, przed jakim wyborem stanęli bohaterowie

– redaguje opowiadanie o dalszych losach zakochanych, przenosząc ich w czasy współczesne

– określa sposób wypowiadania się postaci

– wyjaśnia, dlaczego uczucie pomiędzy Julią i Saint-Preux było zakazane, odwołując się do realiów epoki

– ocenia decyzję, którą podjęli bohaterowie

– redaguje opowiadanie o dalszych losach zakochanych, przenosząc ich w czasy współczesne, a także dbając w pracy o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną

– pisze list do bliskiej osoby, w którym jako motto wykorzysta jeden z podanych cytatów

1

I.1.2

II.1.2

II.3.2

II.4.2

II.4.3

III.1.1

III.1.4

III.2.11

Wieczna tęsknota

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Wybory bohaterów literackich w dawnych epokach s. 212

– określa, jaki obraz relacji podmiotu literackiego z matką wyłania się z tekstu i porównuje swoje ustalenia z informacjami zawartymi w Warto wiedzieć

– wskazuje w tekście porównanie i określa, kogo ono charakteryzuje oraz jak je rozumie

– ustala, do jakich wydarzeń historycznych nawiązuje wiersz Juliusza Słowackiego i które fragmenty o tym świadczą

– tłumaczy, czym są sztandary wymienione w drugiej zwrotce i jaki stosunek ma do nich poeta

– przedstawia, z jakiego powodu osoba mówiąca nie może spotkać się z matką i wskazuje strofy, w których tłumaczy, dlaczego nie powróci do domu rodzinnego

– ocenia postępowanie podmiotu literackiego i dokonany przez niego wybór, a także uzasadnia swój sąd

– wyjaśnia, jak rozumie słowa zaprzepaścił i zaczeluścił, użyte w ostatniej strofie utworu i podaje, od jakiego wyrazu utworzono neologizm zaczeluścił

1

II.1.1

II.1.2

II.2.2

II.2.4

II.3.1

II.3.2

II.3.3

II.4.1

II.4.2

Media wokół nas

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Media – przyjaciel czy wróg?

s. 238–239

– „Media a rzeczywistość”

– przedstawia pozytywne i negatywne oblicza mediów

– tłumaczy, czy utożsamianie wirtualnej rzeczywistości ze światem realnym jest groźne i podaje odpowiednie argumenty

– prezentuje swoją opinię na temat tego, które z przedstawionych cech mediów uważa za najbardziej niebezpieczne dla młodych użytkowników i uzasadnia swoją odpowiedź

– wymienia inne niż wskazane w tekstach cechy współczesnych mediów

– ustala na podstawie dostępnych źródeł, czym jest szum medialny i omawia konkretny przykład tego zjawiska

1

I.1.1

I.1.2

I.2.1

Jak internet wpływa na nasz mózg?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Media – przyjaciel czy wróg?

s. 240–242

– podaje zalety i wady internetu

– wyjaśnia, co skłoniło autora Nicholasa Carra do podjęcia badań nad wpływem internetu na myślenie człowieka

– tłumaczy, na czym polega plastyczność mózgu i jaki ma związek z ewolucją

– wyjaśnia na podstawie informacji zawartych w artykule, w jaki sposób internet wpłynął na funkcjonowanie ludzkiego mózgu

– omawia, jak przebiega proces komunikacji podczas czytania książki oraz przeglądania strony internetowej i wskazuje najważniejsze różnice

– nadaje podrozdziałom tekstu inne podtytuły

– interpretuje określenie pusty rozum i wyjaśnia, jak wpływa ono na wymowę artykułu

1

I.1.1

I.1.2

II.1.2

II.2.2

III.1.8

Zamęt, chaos, nieporozumienie… – co oznacza dziś wieża Babel?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Rozterki człowieka współczesnego

s. 220–221

Słownik frazeologiczny

– Pieter Bruegel,

„Wieża Babel”

o wieży Babel i odpowiada,

co symbolizowała ta budowla

– wyjaśnia na podstawie słownika, jakie jest współczesne znaczenie wyrażenia wieża Babel

– opisuje obraz Pietera Bruegla

– omawia kolorystykę dzieł

– porównuje oba dzieła, uwzględniając: wielkość wieży, przedstawienie ludzi, detale widoczne po lewej i prawej stronie pierwszego planu oraz tło

– określa, w jaki sposób Jerzy Duda-

-Gracz nawiązuje do obrazu „Wieża Babel”

– omawia rozterki współczesnego człowieka wyrażone w dziele Jerzego Dudy-Gracza

1

I.2.1

I.2.3

II.2.11

II.3.1

II.4.1

II.4.2

III.1.1

III.2.4

Stosownie do okoliczności

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Laboratorium języka

s. 258–259

Słownik języka polskiego lub słownik poprawnej polszczyzny

– określa, w jakim celu używa się wyrazów nacechowanych

– wybiera z podanych słów: wyrazy neutralne, wyrazy nacechowane dodatnio i wyrazy nacechowane ujemnie

– wskazuje przyrostki, za pomocą których można utworzyć od wymienionych rzeczowników wyrazy nacechowane ekspresywnie

– określa, czy słownictwo użyte w wypowiedziach postaci jest stosowne do sytuacji

– przekształca zdania tak, aby ich styl odpowiadał okolicznościom i odbiorcy

– stosuje w wypowiedziach eufemizmy

1

I.1.1

I.1.2

III.1.6

III.1.7

Mówimy różnie

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Laboratorium języka

s. 260–261

– wskazuje słowa o charakterze powszechnym

– wypisuje z zamieszczonego fragmentu wiersza gwarowe odpowiedniki wymienionych wyrazów

– wskazuje wyrazy gwarowe i zdania, w których wyrazy gwarowe nie odpowiadają charakterowi wypowiedzi

– określa nadawców podanych wypowiedzi

– układa dialog z wykorzystaniem słownictwa gwarowego

1

I.1.1

I.1.2

I.2.2

I.3.3

Ponieważ jestem

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Rozterki człowieka współczesnego

s. 224–225

– określa temat wiersza i wyjaśnia, w jakiej sytuacji znajduje się osoba mówiąca

– wskazuje, do kogo zwraca się w utworze podmiot literacki

– wymienia obrazy i skojarzenia ukazujące w tekście życie ludzkie

– omawia rolę czasu w wierszu Stanisława Barańczaka

– odnajduje w utworze przykłady przerzutni poetyckiej i wyjaśnia, jaką funkcję pełni ten środek stylistyczny w przywołanych fragmentach

– przedstawia, o jakich rozterkach współczesnego człowieka jest mowa w tekście

– wymienia sytuacje sprzyjające rozmyślaniom na temat życia, śmierci i miejsca człowieka w świecie

– wyjaśnia, w jaki sposób poeta wypowiada się o sprawach najważniejszych

– tłumaczy, jak interpunkcja zastosowana w wierszu wpływa na jego odbiór

– znajduje w internecie informację o tym, jaki spektakl wystawiono po śmierci Stanisława Barańczaka w Teatrze Nowym w Poznaniu, rodzinnym mieście poety, zapoznaje się z jedną z recenzji przedstawienia i odpowiada, jakie znaczenie ma jego tytuł

– określa, czy podany fragment utworu nawiązuje do wiersza

1

I.1.1

I.1.2

II.1.2

II.2.2

II.2.4

III.1.8

Być na nie

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Rozterki człowieka współczesnego

s. 228–229

Słownik języka polskiego

– wymienia sytuacje, w których bohater odmawia innym ludziom i określa, czy w każdej z nich zachowanie Felixa należy ocenić tak samo i jak można by postąpić w niektórych przypadkach

– odpowiada, jakie – według niego – wydarzenia z wcześniejszego życia Felixa mogły wpłynąć na jego postawę i nastawienie do innych

– ocenia, czy bohatera można nazwać asertywnym i podaje odpowiednie argumenty

– tłumaczy, jak bohater komiksu rozumie wolność i szczęście

1

I.1.1

I.1.2

II.1.1

II.1.2

II.2.11

II.3.1

W dobrym stylu

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Laboratorium języka

s. 262–267

Słownik języka polskiego

– podaje, jakie są wyznaczniki danego stylu

– wymienia wyznaczniki dobrego stylu

– przyporządkowuje podane słownictwo do odpowiedniego stylu

– określa styl poszczególnych wypowiedzi i podaje przynajmniej jedną cechę charakteryzującą język każdej z nich

– zastępuje potoczne związki frazeologiczne sformułowaniami z języka ogólnego

– stosuje synonimy, aby uniknąć powtarzania tych samych czasowników w zdaniu złożonym

– wyjaśnia i porównuje znaczenie podanych par wyrazów

– formułuje odpowiedź na pytanie: Dlaczego trzeba znać dokładne znaczenie używanych wyrazów?

– przeredagowuje zdania tak, aby przekazywały informacje zgodne z zasadami zwięzłości, prostoty i jasności stylu

1

I.1.1

I.1.2

I.1.3

Jak unikać błędów słownikowych?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Laboratorium języka

s. 268–269

Słownik poprawnej polszczyzny

Słownik wyrazów kłopotliwych

– podaje sposoby unikania błędów słownikowych

– tworzy po jednym zdaniu z podanych szeregów słów i w każdym zestawie wskazuje wyraz, którego użycie w tworzonych wypowiedzeniach byłoby błędem

– zapisuje w zeszycie po jednym zdaniu z czterema słowami wybranymi spośród wymienionych wyrazów zgodnie z ich znaczeniem

– odczytuje w słowniku poprawnej polszczyzny, jakimi rzeczownikami lub przymiotnikami nie należy zastępować podanych słów

– przyporządkowuje wyrazy do właściwych wyjaśnień i układa zdania z wybraną parą podobnych słów

– wyjaśnia, na czym mogą polegać błędy w użyciu pozostałych wyróżnionych w tekście słów za pomocą słownika poprawnej polszczyzny

– podaje trzy pary wyrazów, których znaczenie jest często mylone ze względu na podobną wymowę lub budowę słów

1

I.1.1

I.1.2

III.2.1

Gdy życie jest wędrówką…

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Pomysł na życie

s. 230–231

„Dałem głos ubogim” (fragment)

– wymienia rodzaje podróżowania, o których mówi Ryszard Kapuściński

– określa cel wędrówek pisarza

– podaje, jaką ważną prawdę

o ludziach i świecie odkrył autor podczas swoich wędrówek

– tłumaczy, dlaczego reportażysta uważa, że jego sposób na życie jest trudny i odpowiedzialny

– redaguje zaproszenie na spotkanie ze znanym podróżnikiem

– omawia, co to znaczy być wykorzenionym człowiekiem, podając przykłady postaci

z literatury lub filmu

– pisze wypracowanie, którego myślą przewodnią będzie fragment wiersza Zbigniewa Herberta

1

I.1.2

I.1.10

II.4.2

II.4.3

III.1.1

III.2.11

W świecie YouTube’a

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Pomysł na życie

s. 234–235

– wskazuje, kim są odbiorcy filmów nagrywanych przez Paulinę Mikułę

– określa główny cel kanału „Mówiąc Inaczej”

– wymienia zalety YouTube’a wspomniane przez bohaterkę artykułu

– wyjaśnia, jaką funkcję pełnią emotikony zamieszczone w tekście

– podaje określenie, którym autor artykułu nazywa innych youtuberów

– przedstawia, jakie korzyści z prowadzenia kanału czerpie Paulina Mikuła

– zapisuje słowa należące do rodziny słowotwórczej wyrazu vlog

1

I.1.1

I.1.2

II.2.1

II.2.11

II.4.2

O pomysłach na życie

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Pomysł na życie

s. 235–237

„Chłopaki działają” (fragment)

– przedstawia pomysły na życie bohaterów tekstu

– omawia projekt „Spod klatki do siatki”

– tłumaczy, czym są animacje komputerowe

– odpowiada, co zmotywowało Damiana i Karola do zrobienia pierwszego filmu

– opowiada o fascynacjach Jacka

– opisuje trudności, które musi pokonywać Jacek, działając

w Teatrze, Którego Być Nie Powinno

– wyjaśnia, w czym realizuje się grupa nsXteam

o zaprezentowanych pomysłach na życie

1

I.1.2

I.1.10

II.1.2

II.4.3

III.1.1

III.1.4

III.2.11

Być albo nie być w internecie

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Media – przyjaciel czy wróg?

s. 242–244

– wyjaśnia, na czym polega – zdaniem Bartosza Kabały – nielinearność internetu

– opisuje zachowanie współczesnego człowieka w kontakcie z mediami społecznościowymi

– przedstawia, w jakim celu autor artykułu streszcza utwór Paula Austera

–wyjaśnia, pod jakim względem bohater opowiadania przypomina – według Bartosza Kabały – współczesnego użytkownika internetu

– odnajduje w słowniku poprawnej polszczyzny znaczenie czasownika partycypować i zastępuje ten wyraz tak, aby uniknąć błędu leksykalnego w sformułowaniu z tekstu

– przedstawia, czy zgadza się z opinią autora, że w codziennym internetowym życiu […] potrzebujemy

obserwujących i przytacza kilka argumentów na potwierdzenie Twojego zdania

– pisze opowiadanie w dowolnej konwencji, którego inspiracją będzie tytuł artykułu Bartosza Kabały

– bierze udział w akcji Wyrwij się z sieci

1

I.1.1

I.1.2

II.1.2

II.2.1

Sztuka w internecie czy w realu?

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Media – przyjaciel czy wróg?

s. 244–246

Rozmowa z Jesse Darling (fragment)

– wymienia główne zagadnienia, których dotyczy wywiad

– wyjaśnia, czego dowiadujemy się o artystce i jej pracach na podstawie tekstu

– opowiada, jakie jest nastawienie Jesse Darling do nowych mediów

– przedstawia, jakie wady i zalety prezentowania i doświadczania sztuki za pośrednictwem internetu wymienia artystka

– tłumaczy, co ma na myśli Jesse Darling, gdy stwierdza: Chcę wzbudzać w ludziach poczucie, że są we własnym ciele obok innych ciał

– określa, dlaczego tak ważne jest, aby dzieła sztuki były przystępne i w jaki sposób można osiągnąć ten efekt

– opowiada, co artystka mówi o tożsamości w sieci

– wyjaśnia, jakie związki dostrzega pomiędzy portretami tworzonymi przez malarzy z dawnych epok a współczesnymi selfie

– określa, na jakie manipulacje i przypadki fałszowania rzeczywistości w mediach społecznościowych zwraca uwagę Jesse Darling

– przedstawia swoje spostrzeżenia na temat drogi twórczej artystki – od sztuki cyfrowej, niematerialnej, korzystającej z najnowszych mediów, do przestrzennych dzieł

wykonywanych ręcznie i prezentowanych w galerii

– przedstawia swoje stanowisko w sprawie spostrzeżeń Jesse Darling

– odnajduje strony poświęcone różnym formom ekspozycji dzieł sztuki i przygotowuje na ich temat prezentacje multimedialną

1

I.1.1

I.1.2

I.1.10

II.1.1

II.1.2

II.2.1

II.2.11

II.4.2

W zakamarkach podświadomości

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Media – przyjaciel czy wróg?

s. 262

– ustala, kim mogą być postacie ukazane przez Billa Wattersona

– wyjaśnia, jak w opowieści obrazkowej przedstawione jest schodzenie do podświadomości

– określa, co znajduje się

w podświadomości Calvina

– wyjaśnia, w jaki sposób obejrzane historie mogą oddziaływać na człowieka

– wypowiada się na temat ograniczeń wiekowych, które

są wyznaczane dla filmów wyświetlanych w kinach

– bierze aktywny udział w dyskusji o oddziaływaniu filmów na postrzeganie świata oraz na kształtowanie się osobowości młodych ludzi

1

I.1.2

II.1.2

II.2.4

II.2.10

II.2.11

II.3.1

III.1.1

III.1.5

III.2.11

Średnik, dwukropek, myślnik

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

Blok: Laboratorium języka

s. 270–273

– uzupełnia tekst brakującymi przecinkami

– ustala, które przecinki powinno się zastąpić średnikami, aby zdania stały się bardziej zrozumiałe

– tworzy wypowiedzenia wielokrotnie złożone z zastosowaniem średnika

– uzupełnia tekst brakującymi dwukropkami

– wyjaśnia funkcję myślników w podanych zdaniach

– uzupełnia dialog myślnikami

– pisze opowiadanie z dialogiem nawiązujące do zamieszczonej reprodukcji, w którym stosuje wskazane znaki interpunkcyjne

1

I.1.1

I.1.2

III.2.6

Powtórzenie wiadomości z nauki o języku

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

s. 274–275

– „Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności”

wyrazy nacechowane: neutralne stylistycznie i ekspresywnie, eufemizmy, wyrazy nacechowane stylistycznie dodatnio bądź ujemnie, interpunkcja (średnik, dwukropek, myślnik), netykieta

– formy wypowiedzi: blog, czat, e-mail

– wymienia najważniejsze zasady dotyczące formatowania e-maili

– zredaguje fragmenty bloga oraz wpisu na czacie zgodnie z netykietą

– wskazuje wyrazy nacechowane stylistycznie lub ekspresywnie

– przekształca wypowiedzi nacechowane na neutralne

– wskazuje kategorię, do której przynależy dane słowo

– wskazuje wyraz o ograniczonym zasięgu

– wymienia cechy dobrego stylu

– podaje eufemizmy, którymi można zastąpić podkreślone sformułowania

– przekształca podany tekst, aby słownictwo odpowiadało treści i formie danego komunikatu

2

I.1.1

I.1.2

III.1.2

III.1.6

III.1.7

III.2.6

Najważniejsze wynalazki ludzkości – powtórzenie wiadomości

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

s. 248–249

– podaje epokowe wydarzenia historii nowożytnej

– gromadzi informacje na temat paryskiego Muzeum Sztuki

i Rzemiosła

– wyjaśnia, na czym polega współczesna miniaturyzacja

– przygotowuje prezentację multimedialną na temat paryskiego Muzeum Sztuki i Rzemiosła

1

I.1.2

I.2.1

III.1.1

III.1.3

Powtórzenie wiadomości literackich

kształcenia literackiego, kulturowego
i językowego

Rozdział 4

s. 250–251

– „Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności”

– literatura: trudne wybory dawniej (liryka: Juliusz Słowacki „Do matki”; epika: Biblia, Jean-Jacques Rousseau „Nowa Heloiza”, Jan Parandowski „Przygody Odyseusza”, Guy de Maupassant „Stryj Juliusz”, Eliza Orzeszkowa „A…B…C…”); współczesne rozterki (dramat: Arthur Miller „Śmierć komiwojażera”; epika: Krystyna Kofta „Sezon na papierówki”; liryka: Stanisław Barańczak „Żeby w kwestii tej nocy była pełna jasność”; komiks: Flix „Powiedz coś”)

– czyta ze zrozumieniem tekst o charakterze nieliterackim

– pisze wypracowanie na jeden z podanych tematów

2

I.1.1

I.1.2

II.2.1

II.2.10

II.2.11

II.3.1

II.4.2

III.1.1

III.1.2

III.1.5